నమూనా ప్రశ్నాపత్రం ఎ: పేపర్ - 1

పార్ట్ (ఎ)

1) ఏదేని మూడు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయవలెను.

ఎ) తెలుగు భాషాభివృద్ధి - ప్రసార మాధ్యమాల పాత్ర
బి) ద్రావిడ భాషల్లో తెలుగు స్థానం - ప్రాచీనత
సి) ఆదర్శ అనువాదం
డి) తెలుగులో అన్యదేశ్యాలు

2) తెలుగు వాక్య రచనా విన్యాసంలో ప్రాచీన ఆధునిక యుగాలలో జరిగిన మార్పు చేర్పులను తులనాత్మకంగా బేరీజు వేయండి.

3) తెలుగు ప్రాంతంలోని వివిధ మాండలిక భేదాలను సోదాహరణంగా చర్చించండి.

4) తెలుగు భాషపై ఇతర భాషల ప్రభావాన్ని వివరించి, దీనివల్ల తెలుగు భాషకు ఒనగూరిన ప్రయోజనాన్ని వివరించండి.

పార్ట్ (బి)

5) ఏదేని మూడు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయవలెను.
ఎ) మార్గ-దేశి కవితా భేదాలు.
బి) నాచన సోముడు - నవీనగుణసనాధత్వం
సి) ప్రబంధ పరిణామక్రమ వికాసం
డి) తెలుగులో దళిత కవిత

6) ఆంధ్రమహాభారత రచనకు గల సాహిత్య చారిత్రక నేపథ్యాన్ని వివరించండి.

7) తెలుగు నవల ఆవిర్భావ వికాసాల వెనుక ఉన్న ఉద్యమ నేపథ్యాలు విశ్లేషించండి.

8) దక్షిణాంధ్ర సాహిత్య యుగ స్వభావాన్ని విశ్లేషించి యక్షగాన ఆవిర్భావ వికాసాలను సోదాహరించండి.
-Akella Raghavendra

నమూనా ప్రశ్నాపత్రం ఎ: పేపర్ - 2

పార్ట్ (ఎ)

1) ఈ క్రింది ప్రశ్నలలో మూడింటిని అడిగిన పద్ధతిలో వివరించండి

ఎ) కళాసౌందర్య దృక్పథంతో విమర్శ రాయండి.

"ఆ దుష్యంతుఁడనంతసత్త్వుడు సమస్తాశాంత మాతంగ మ
ర్యా దాలంకృతమైన భూవలయ మాత్మయత్తమై యుండగా
నాదిత్యాంశు సమీర దుర్గమ మహోగ్రారణ్య దేశాళితో
నాదిక్షత్రి చరిత్రనేలె నజితుండై బాహువీర్యంబున్"

బి) చారిత్రక - సామాజిక దృక్పథంతో విమర్శ వ్రాయండి

"ఏమీ ! పార్థుడు నీవు దండిమగలై యీ వచ్చు కౌరవ్య సం
గ్రామ క్షొభము బహుదర్పమునఁదీర్పం బెద్దమిఱ్ఱెక్కి మి
మ్మెల్లన్ వెరగంది చూచెదముగా, కీసారెకుంబోయిరా
భీముండిత్తఱి రిత్తమాటలకు కోపింపడు సూపెంపఱన్"

సి) తాత్త్విక దృక్పథం

"గురు భుజశక్తి గల్గు పదికోట్ల జనంబులఁ బంప, వారు నా
హరుని శరాసనంబుఁగొనియాడుచు పాడుచుఁగొంచు వచ్చి, సు
స్థిరముగ వేదిమధ్యమునఁజేర్చిన దానికి ధూపదీపముల్
వీరులును గంధమక్షతలు వేడుకనిచ్చిరి చూడనొప్పుగన్"

డి) పాత్రల మనస్తత్వ దృక్పథం.

"అకటా ! యేమని దూఱుదానమిము ? నాథా ! వేగుజామయ్యెఁబొం
దికగాఁబాదము లొత్తరమ్మనుట గానీ ! యొంటియేమో కదా !
నికటక్షోణికి నేఁగుదెమ్మనుటగానీ ! కొంత నెయ్యంపుఁబూ
నిక తోఁ గన్నులు విచ్చి చూచటయు కానీ ! లేదు యొక్కింతయున్"

2) గుణనిధి కథలోని యజ్ఞదత్తుడు, సోమిదేవమ్మ, గుణనిధి పాత్రల్లోని మానవ మనస్తత్వ రీతులను విశ్లేషించండి.

3) కాసుల పురుషోత్తమకవి 'ఆంధ్రనాయకశతకం'లో ప్రకటితమైన సామాజికత, కవి హృదయావేదన ఆవిష్కరించండి.

4) శాలీనుడి వింత ప్రవృత్తా ? సుగాత్రి పాతివ్రత్యమా ? ఏది ఈ కథను తెలుగు సాహిత్యంలోనే విశిష్ట ఉపాఖ్యానంగా మలచింది ? చర్చించండి.

పార్ట్ (బి)

5) ఈ క్రింది ప్రశ్నలలో మూడింటిని అడిగిన పద్ధతిలో వివరించండి

ఎ) సామాజిక - చారిత్రక దృక్పథం

"అజ్జాయింతువో చుట్టు మార్గమని ద్రాక్షారామ భీమేశ్వరుం
డుజ్జీలేని దయాస్వభావుఁడు ప్రభావోల్లాసి ముప్ప్రొద్దులున్
గజ్జెం గట్టెడి నాట్యగాఁడతఁడు సాక్షాత్కారమున్ జెందినన్
మజ్జాత్యుద్ధరణంబుఁగల్గు గలదమ్మా పొమ్ము సేవింపఁగన్"

బి) పాత్రల మనస్తత్వం.

నాలో కదిలే నవ్యకవిత్వం
కార్మికలోకపు కల్యాణానికి
శ్రామికలోకపు సౌభాగ్యానికి
సమర్పణంగా సమర్చనంగా
త్రిలోకాలలో, త్రికాలలో
శ్రమైక జీవన సౌందర్యానికి
సమానమైనది లేనేలేదని
కష్టజీవులకు, కర్మవీరులకు
నిత్యమంగళం నిర్దేశిస్తూ....

సి) కళాసౌందర్య దృక్పథం

"రంగురంగుల సొగసు చీరల ధరించి
నవ్వు వెన్నెల గాయు క్రొన్ననల నడుమ
రాడి వాడని యీ విరిచేడె తొల్చు
మంచు ముత్తియముల గన మది కరంగు"

డి) తాత్త్విక దృక్పథం.

నిన్ను రాయలు కన్నులందున
నిలపినందుకు పరితపించను
కాని దేశమ్మును తృణమ్మటు
కాలద్రోయుట ఎట్లు సైతును ?
దేశమొకదెస నీవు ఒకదెస
తేల్చుకొను యెయ్యది ఘనమ్మో
వ్యక్తి సంఘములందు ఎయ్యది
ప్రథమ గణ్యమొ చెప్పవమ్మా

6) ఆంధ్ర ప్రశస్తిలోని కరుణ వీర రసాల సమ్మిశ్రణాన్ని వివేచించండి

7) "శారద లేఖలు హిస్టరీ జాగ్రఫీలు ఇండ్లలో గుట్లు కావు. ఈ నాటి విద్యాధికుల తీవ్రతర తర్కోపతర్కములకు ఒప్పుచున్న రాజకీయ సాంఘిక నైతిక మతాది విషయాలు స్త్రీలకు సంబంధించిన విషయాలు పరిశీలింపబడి ప్రాక్‌పశ్చిమములకు కర్మసిద్ధాంత సమన్వయము చేయుచున్నవి" చర్చించండి.

8) నైతిక సూత్రాల ఆధారంగా మనోరమ పాత్రను విశ్లేషిస్తూ రావిశాస్త్రి 'అల్పజీవి'లో రచయిత ప్రదర్శించిన తత్త్వాన్ని విశ్లేషించండి.
-Akella Raghavendra

How to score highest marks in IAS INTERVIEW?

INTERVIEW The Interview stage has emerged as the most deciding phase of the exam. The range of marks awarded itself is a proof, it varies between 50 to 240. If the UPSC board feels that a candidate is unsuitable for administration, then it awards very low marks. As a result he may not get the desired service in spite of good performance in the mains exam. So interview plays a very crucial role in the final selection. The personality is some thing that cannot be developed in few days. It is a continuous process since your childhood. But, you can modify it suitably to get good marks in the interview. What is looked for in the Personality Test? The UPSC is looking for some traits, which can be summarized below: 1. Suitability to a public career 2. Mental Caliber 3. Not only intellectual traits but also social traits 4. Interest in current affairs 5. Mental alertness 6. Critical powers of assimilation 7. Clear and logical exposition 8. Balance of judgment 9. Variety and depth of interest 10. Ability for social cohesion and leadership 11. Intellectual and moral integrity In the words of former UPSC Chairman Surendra Nath, an ideal civil servant should be: “ Firstly, an officer must be a gentleman. He should possess good character qualities. He should have courage of conviction, intellectual and moral capabilities, leadership qualities and capable of taking the right decisions at the right time. He should have indepth professional knowledge, self confidence, good communication skills, analytical in his thinking, flexible and not rigid, must be able to inspire and motivate his colleagues and his sub-ordinates. There should be a balance of judgment in decision making”. So, you will have to improve these qualities as you progress towards the interview stage. How to Prepare? • Start full-scale preparation for the interview, immediately after the mains exam. • Be very careful while filling the mains application form. This form is the basis on which the whole interview depends. So, consult the seniors and fill the information carefully. Through this form, you can direct the board into your strong areas. The interview will go on expected lines and you can give wellprepared answers. Do keep a photocopy of the form. • The preparation should be at two levels - the subject matter preparation and the way you present yourself. • One should prepare for the interview with a group of 3-4 people as the preparation for Interview cannot be done in isolation. Personality is a life-time asset and expecting miraculous changes in personality in a span of a few days or weeks is not possible. Yet, efforts can be made to overcome major deficiency and polishing of views and opinions. • Use a handy cam or a mirror to see how you speak, the facial expressions, mannerisms etc. • Keep visualizing the interview scenario and modify yourself accordingly. In interview- you are assessed right from the moment you enter. So the following aspects are important—the way you walk; the way you sit down; the way you dress up; the enthusiasm and cheerfulness in your face; the way you talk; your mannerisms; facial expressions; politeness; behavior; the way you tackle the questions; the confidence you display; the way you take leave and walk out of the room; etc. So in all these dimensions you should keep contemplating and put your best performance on that day. • The best way of preparation is to just sit and do brain storming intensively. Think what type of questions can be asked and how you can give a simple and logical answer. This will not come from reading many books. It requires lot of introspection. • Show a positive body language. You believe that you are suitable for the job. Convey to them the message that you are the person they are looking for. • Read various original interviews given in the magazines to understand what the UPSC expects from you. What type of questions does the Interview Board asks? What are the things that trigger a question in the mind of the Interview board? Ans.: The elements in their immediate view. What are these elements? Ans.: First the candidate himself/herself, second his back ground record as revealed from the mains application form, third important events that have happened in last few months or are in news currently and lastly words that we use in our answers to the board. Can we identify these triggers? Ans.: Yes to large extent. By doing so we can be very well prepared for about 85-90% of the questions. How does this help? Ans.: By preparing well on these triggers, we can also work on their presentation as well so as to avoid giving unnecessary triggers through our answers or positively giving triggers that will lead the board to our familiar territory. Practically speaking we can sit with our mains application form and write down each and every word that we have written in that form separately on a separate page of a register. Having done that, then list questions that can be asked, with that word acting as a trigger. Refine the list by sitting with few friends. You will have a list of about 100-200 questions. Start preparing on their content and work on their presentation to keep it crispy and meaningful. Similarly we can work on other triggers and try to avoid giving unnecessary triggers in our answers. Types of questions asked at the UPSC interview: • Relating to your name: Any famous personality who has a similar or same name or surname. • Your career choice: Why you want to opt for the civilservices. • Your Hobbies: Why you pursue such a hobby or questions related to your hobby. So research well on your hobby. • Hot topics of recent days like the Bird Flu and Tamiflu, Growing airlines, Terror attacks in India, India US Nuclear deal, Indian Cricket, Saurav Ganguly etc (These are just examples). Keep reading and watching the news. If the recent headlines have something to do with your subject then specially revise those portions. For example if you are a veterinary doctor, Bird flu may go on to other animal diseases that can infect men. If you are an MBBS, then you might be asked about human to human spread of epidemics or any other epidemics and precautions etc. If you are from an economy background, the same topic will veer towards the economic implications of the Bird flu. • How you are going to use your specific knowledge (like if you are a doctor, lawyer, engineer etc) in the services. • Situational questions/ Hypothetical questions: Like If you were the collector/SP of so and so, what would you do after the Communal riots/Bomb Blast? • Choice of services: The order of your choice of services can raise questions too. • About your institution and related: If you have studies at IIM you may be asked about the rising salaries, if from IGNOU then even about Indira Gandhi and so on. • Other areas to be focused are: why optionals; background of the parents; places where you stayed; academic background and related aspects; optional subjects; graduating subject; positions if held; job experience if any; hobbies; sports; Mock/Practice .. One should form a group of 4-5 people, as the preparation for Personality Test cannot be done in isolation. Try holding as many mock interviews as possible. .. No training institute can develop/transform your personality in a few days. However, some of the tips may help in ironing out some weaknesses/gray areas and can provide an avenue for a well-planned preparation and group discussions. .. Take mock interviews with your friends. In the mock interview, ask your friends to grill you so that you can face pressure from the Board easily. .. Discuss a lot with your friends. This not only helps in you assimilating different points of view, but also enhances knowledge levels. Dressing Up .. Dress sense is of crucial importance. The choice of dress should be according to the weather conditions. Try not to wear newly stitched clothes, as they might make you uneasy. .. Wear comfortable clothes. Men need to wear light coloured shirt and a dark trouser with a tie. Women appear best in a saree or salwar kameez. .. Pay attention to the details, ironed dress, polished shoes, hair accessories, trimmed nails etc. Polish your footwear meticulously. Use convenient footwear like black or brown leather shoes. .. Women candidates should take care to avoid the hair falling over the face as it could annoy both – you and the interviewer. .. Do not wear anything that connects you with a religious or political group. .. Do not use heavy perfume/deodorants. .. In case you have a running nose or have caught a cold, carry a handkerchief, or sufficient stock of tissue paper. Tissue paper is preferable. .. Some candidates take medicine to relax on the previous night of the interview; this should be avoided as the effect of medicine may decrease your alertness during the interview. .. What and how you eat is also important. Have a light meal on the day of the Personality Test. Do not go for the interview on an empty stomach. However, also avoid over-eating, or having a heavy meal. .. First impression is often the best impression. So create a positive, good impression within the first few minutes of the interview. Entry .. Arrive 20-30 minutes early. This will give you enough time to relax .. Keep a file/folder to keep your certificates and documents in an organized manner. They are verified before you enter the interview room. (You don’t have to carry file/folder inside board room) .. While waiting for your turn in the waiting area, read a newspaper or a magazine and try to remain focused without thinking too much of what will happen in the interview. Do not try to pre-suppose situations in the Personality Test. .. Take a final, deep breath before entering the boardroom. .. Do not forget to knock at the door before entering, as it indicates basic courtesy. .. On entering the room, greet all the members cordially and do not sit down on the seat without being asked to. .. If there is a lady member in the interview board, greet her first. .. Be conscious of your body language when you are seated. .. Men should keep the feet flat on the floor during the interview, knees at waist level, and hands on your thighs and place your elbows on the armchair. Avoid locking hands. .. Women, cross your ankles or legs, but keep the bottom leg straight down and do not swing it over the top leg and keep your elbows positioned on the arms of the chair. .. When the Board members thank you at the end of the Personality test, do not forget to thank the members one last time and keep your body posture straight at the time of leaving the room. .. Be cool. Be yourself during the Interview. .. Your aim should be to make the board members feel comfortable in your presence. .. Don’t expect any expression on the faces of board members, even if your answer is very good. During Interview .. In a personality test, what is of importance is how you say what you say. It is the style of presentation that matters. .. Your personality is, on an average, assessed in 25-30 minutes; it is your responsibility to bring out your very best in front of the board. .. Intelligent listening is the mantra, and for this maintaining eye contact is very important. You should not glare but all the same appear attentive and do not glance at other members, it can be very distracting for the interviewer. However if some other member asks you anything, look at that member and answer and turn back to the first - this is what we do in normal attentive listening. .. Try not to jump into an answer before the complete question has been posed, as you will end up wasting time on answering a question that you were not actually asked. If you are not sure of what was asked, you can always politely seek a clarification. .. Do not try to answer the question as soon as it is posed. Think over the question, take your time and organize the broad outline of the answer before airing it. Pause a while before answering, even if you know the answer. .. Do not speak rapidly. Speak slowly and clearly so that the Board members grasp what you are saying and do not have to interrupt you or ask you to repeat your views. .. Do not fidget or throw your hands around, or shake your head. Less amount of movement does not mean you should sit unnaturally stiff. Your posture should be attentive and relaxed at the same time. Do not crouch/bend forward or place your hands on the table. .. At times, you will be given situations wherein you will be required to take a decision. In such situations, the board is testing your ability to comprehend issues and use reason and good judgment logically, precisely and arrive at a balanced decision. .. Your replies should be crisp and to the point. Do not beat around the bush. .. Cut your answer short to the required patience shown by the member talking to you. They usually like to talk more, so listen carefully and think for a few seconds before you start answering the question. This will show that you are organising your thoughts in mind before starting to speak. .. Leave some room for difference in opinion. Do take a stand, but do not look adamant or unwilling to appreciate the board's opinion. .. Use couple of words from the question while answering any question. It shows you have listened to the question carefully. But at the same time limit the use the technical jargon. .. Do not start evaluating your performance while still in the interview. Even if you have committed mistakes in the beginning, do not think that you have already lost the game. They are looking for warm, sensitive respectful and attentive youngsters. They know you are good or you would not have come so far. .. Talk humbly about your achievements and hobbies. You may have mentioned some hobbies in the form without serious background in them, but before the interview it would be useful to pick up some basic info on the hobby. .. Say less to convey more. Argue logically and generalise correctly. .. Remember, while answering any question, what is easy to see is easy to miss. We often tend to miss the obvious and go for some non-crucial aspect of the subject. .. Questions posed before a candidate by the interviewing board are very well framed and answers to them should be made taking into consideration all possible views and a balanced approach is expected from a candidate. .. Remember, non-awareness of something should be admitted with politeness. It is okay to not know something! It is better to say 'No' than to bluff around. Those interviewing are highly experienced persons and know much better than us. .. If the question put is not clear to you, politely ask for more information. It is not the factual knowledge but your views, which will be tested in the interview. .. Always observe interview etiquette and be honest, polite, convincing a modest. Arrogance, rigidity, flicking round the issue should be avoided. .. Don't be argumentative. Be consistent in your views, i.e. just don't change your views because of the fact that the Board is differing with you. Remember that they are only testing you and often even try to provoke you. Give balanced answers and avoid taking extremes. .. The most important thing to know about the Interview is that it is not a question-answer session and what they are looking out for is different aspects of one's personality. As far as possible, the answer given should reveal a particular aspect of one's personality and attempts should not be made to present a make-up appearance or politically correct answers. There is no harm in taking extreme views if one is able to justify them. .. Maintain a gentle smile off and on during the Personality Test without overdoing it. It displays a sense of ease and confidence. Wherever possible use your sense of humour judiciously. .. Get up to leave only when the chairperson asks you to, not because you think everyone has asked a question. Similarly, even if someone has not asked a question and the chairperson asks you to leave then please leave. Some members do not ask questions at all, due to various reasons like limited time. .. Before leaving politely thank the chairperson and nod at the others politely. Avoid saying "Have a good day sir/madam". A "Thank you Sir/Madam" is enough. General Do’s and Don’ts for the personality test: .. The board members are usually very senior and learned people, so give utmost respect to the board. .. Speak honestly, truthfully and modestly. .. Never make an attempt to present a made-up appearance or politically correct answers. .. If you are taking an extreme view, you should also be able to justify the same. .. Take tea or coffee, if any member offers the same to you. This will show you are relaxed and it will also help in lightening and relaxing further proceedings and give them an informal touch. .. Don’t criticize any government policies or even individuals. .. Take a good night’s sleep. A good, sound sleep will keep you refreshed, cheerful and relaxed. Otherwise you will have a fuzzy head and you will have a confused personality. You will neither be able to grasp questions correctly, nor be able to think clearly. .. At times, the Board members might pile pressure upon you. Do not panic – it is a strategy aimed at gauging the point till which you can maintain your cool under pressure and can think originally even in tense situations. .. Form your views on the subjects in a logical and rational manner supported by data whenever necessary. .. To be in touch with the latest happenings/events – nationally and internationally, candidates should read magazines and newspapers (at least two for interview), watch current affairs-based television programmes. .. Assume that all questions are asked with a good reason and answer them accordingly. .. Do not entertain any rumors regarding the integrity of the board. The UPSC interviews are of the top class and the marks awarded are also proportional to what the candidate deserves. The rumors are, mainly spread by people who do not clear the exam. Instead of criticizing others, it is better to introspect and make efforts to develop one’s personality. So, go to the interview with utmost respect for the board and confidence in their integrity. Put your best performance on that day. .. Avoid conversational clichés, like: 'as you know', 'that's correct', 'of course', 'indeed', 'obviously', etc. .. Avoid technical jargon. However, if a member continues to probe you in any technical field, you can use technical expressions. .. Maintain a cheerful disposition. Now and then you can appear serious; but most of the time keep smiling or look cheerful and composed. One caution here: if the board laughs, you should only smile. It is only when you maintain some amount of distance that the board begins to wonder about the depth of your personality. .. Do not give long introductions. Come straight to the heart of the matter. .. Show human concern whenever possible in your answers. .. You should be logically consistent and analyse things rationally while talking. You are supposed to defend what you say, but with due respect to the views of the board. Stop trying to defend an answer if it becomes difficult to do so logically and fairly. .. Do not make hasty or sweeping generalisations. courtesy:how to crack ias?

ESSAY consists of 200 marks. How to score more marks in ESSAY PAPER?

The essay paper (200 marks) in the civil services main examination is crucial in determining the final outcome/ selection and ranking. It is decisive because there is no specialization in an essay and so no aspirant can claim expertise, unlike optional subjects. Essay paper does not have a source of definitive information as in the case of general studies or optional subjects. This constitutes a challenge. It is vital to understand that an essay is a reflection of the personality - ideas, views, analysis, assessments and inferences, values, attitude, aptitude, orientation and communication (written) abilities, all the attributes that are wanted by UPSC in an aspirant. General trend is that essay paper will contain 6 topics out of which one topic to be chosen. There is no syllabus for essay. Anything under sun can be asked. But, if we analyse previous year paper, it is conspicuous to find some root topics. For example, there is at least one question on women empowerment every year. So, the topic ‘Women Empowerment’ is a root topic. Suggested Root Topics 1. Women Empowerment 2. Environment, S&T, Energy Security, Sustainable Development 3. Democracy, judiciary and related topics 4. Education, Indian Culture 5. Current Events Suggested Reading: a) Yojana issues b) Frontline cover stories c) “The Hindu” Sunday Magazines Groundwork Preparation The duration of the essay paper is 3 hours and the word limit is not mentioned. It is generally said that 1500-2000 words should make a good essay. This can comfortably be written even with a moderate pace in 2 to 2 ½ hours. So the first 30- 45 minutes can be spent for the groundwork preparation. First is the selection of the proper essay topic. Out of the 6 topics, one topic would generally be related to philosophical issue, unless one is confident it is better to opt it out. Like wise one can eliminate topics with which one is not comfortable. Some topics, most of the aspirants cannot maintain a balance throughout the essay so better opt them also out. Finally select the topic that you think can do justice. The answer booklet of the main examination consists of 24 single pages. The last 3-4 pages can be used for rough work. If you are sure that you can complete the main booklet, then ask for one additional at the beginning of the exam and use it for rough work. In these pages prepare outline for the essay by asking questions yourselves. It is also called as brainstorming. Suppose take a topic for example: “Terrorism and global peace (CSE-2005)” The questions can be 1. What is terrorism, it’s aims, methodology and its origin? 2. How it is affecting global peace? 3. What are different ways/types of terrorism and how each one is a threat to global peace? 4. What are the causes for terrorism to flourish? 5. How the global peace can be maintained (remedy and a global approach in fighting terrorism because of its spread to all countries)? 6. What is the relevance of terrorism to India and affect on Indians way of living? 7. What should be the conclusion? Ex. Terrorism is affecting global peace and it is a fact. So the solution is to make it disappear. Whatever form it may be, it should be condemned because it involves loss of precious lives and living of many. On these lines many more questions can be evolved. The next step is question yourself regarding the topic and scribble whatever comes to your mind without any order in just words, not sentences. After this part is over write the conclusion part in detail in the rough area. Tips: 1. Good introduction and good conclusion are must. 2. There shall be link between paragraphs. 3. Clarity of expression is very important. Use simple English to express your point clearly. You need not use flowery language. Simple logical presentation is sufficient. 4. Practise is essential for getting a good score. 5. Try to give a good introduction. It should guide the examiner to what you intend to convey in the essay. The conclusion should be good and satisfy the examiner. Always conclude on a positive note. 6. The main focus should be on giving a good analysis of the topic. 7. Do not divert into areas, which are irrelevant to the topic. 8. Make sure that you have sufficient understanding and material to write, before chosing the topic. Strategy Introduction: The introduction is the opening part of the essay and should be confined to a paragraph. The introductory paragraph is expected to introduce the topic, and wherever necessary, explain the central theme or idea, basic or core concepts, and definitional criteria. The introduction should arouse interest and generate curiosity in the mind of the reader. Spend good amount of time for introduction. Main Text: The main text of the essay must develop, support and explain the main ideas stated in your introduction. This essentially is a systematic organisation of information based on a consistent methodology. It deals with the topic and related issues to be addressed, the correlation of facts, figures, ideas, views, concepts; an indepth, systematic, coherent analysis based on the topic leading to logical inferences; as well as making (if it is required) plausible projections and providing with (if necessary) viable solutions. Conclusion: As the text draws close to the conclusion, the essay should have reached the stage of 'critical mass', a sort of a climax. The conclusion, a summary, should express the essence of the essay. It should not contain any fresh evidence, facts or figures.

How should a fresh candidate approach the exam?

A new aspirant should keep in mind the following points: • First try to understand the exam. Gather information from various sources, analyse the previous years’ papers, meet seniors and teachers, and think deeply about the exam and the way you should prepare. • Chose the optionals very carefully. • Settle down in some place where you can study without disturbances, it is better to be isolated for a year during the preparation. • Select the coaching centers carefully after enquiring from various sources. Do not merely go by the advertisements. • Do not be in a hurry to buy all the material available in the market. Be selective and chose only the best, based on advise of right seniors. • Establish good relation with the teachers and take complete advantage of their experience. • Remember always that you are going to have a tough period for next two years. So be well prepared for all situations. Keep working hard right from the beginning without any distractions. • Believe strongly that you will clear the exam in the first attempt itself and do not compromise at any stage. If required work harder than ever before. • Take care of your health aspects. • Do not be in a hurry to complete the syllabus. Go slow when you read new concepts. Do regular revisions. • Make writing practice a part of your daily routine. • The current affairs notes should be prepared every day. • The preparation should be started at least a year ahead of the prelims exam. • Do not give the attempt unless you are confident of qualifying for the interview. The first attempt should be the best one, so work hard with determination. 2. EXAMINATION SCHEME The competitive examination comprises two successive stages: Stage 1: Civil Services (Preliminary) Examinations (Objective Type) for the selection of candidates for Main Examination; and Stage 2: Civil Services (Main) Examination (Written and Interview) for the selection of candidates for the various services and posts. Preliminary Examination is meant to serve as a screening test only; the marks obtained in the Preliminary Examination by the candidates who are declared qualified for admission to the Main Examination will not be counted for determining their final order of merit. The number of candidates to be admitted to the Main Examination will be about 12 to 13 times the total approximate number of vacancies to be filled in the year in the various Services and Posts. Only those candidates who have qualified in the Preliminary Examination in a year will be eligible for admission to the Main Examination. The Main Examination will consist of a written examination and an interview test. Candidates who obtain minimum qualifying marks in the written part of the Main Examination, will be summoned for an interview for a Personality Test. However, the papers on Indian Languages and English will be of qualifying nature. The marks obtained in these papers will not be counted for ranking. The number of candidates to be summoned for interview will be about twice the number of vacancies to be filled. The interview will carry 300 marks (with no minimum qualifying marks). Marks thus obtained by the candidates in the Main Examination (written part as well as interview) would determine their final ranking. Candidates will be allotted to the various Services keeping in view their ranks in the examination and the preferences expressed by them for the various Services and posts.


PRELIMINARY EXAM This is the first stage of the exam and should never be taken lightly. The preparation should be such that you should not have any doubt about clearing the exam. The prelims should only be a passing phase. If you prepare well for the mains exam and be clear about the basics, then prelims should not be problem. The main focus should be on the optional subject first. At the same time the GS should be done regularly. Since there is well-defined syllabus for the optional, you should prepare thoroughly in all aspects and score as much as possible. The preliminary exam is a test of recognition. It is sufficient if you can recognise the correct answer from given choices. So if you are strong in basics this should not be problem. Do not spend too much time in memorising facts. It’s fine if you can recognise it. Prepare some mnemonics, which will help you in recognizing the right answer. One should do as many previous year papers as possible. It will help you in time management and also in identifying the weak areas. Please remember that this practice should be right from the beginning and not in the final stages. Negative Marking UPSC has taken a right step introducing negative marking to filter out candidates who get selected on the basis of smart guesses and luck. So, the serious candidates should cheer up now. Negative marking make paper more complex. But it is easy for a well prepared students and gives an extra benefit to a genuine candidates. How to tackle negative marking? • Identify the areas of your strength in the question paper. Solve questions from these areas first. Solving easy question will boost your confidence. • Don’t waste your time for particular questions. Leave time consuming questions to take up in the end. • The definition of intelligent guessing changes now with negative marking. You should tick only those answers which you feel 70% correct. • Don’t play any blind and stupid game of guessing. • Practice…Practice…Practice…Mock tests reduce mistake in the exam and prepare you to face real environment in which you can tackle & solve the questions within time limit. • Mock tests provide you a platform where you can check your own weakness, mistakes and errors and develop a better understanding for solving different types of questions. General Studies – Preliminary Exam UPSC is not following a standard pattern of allotment of questions for various topics. It is becoming difficult now to attempt or even to prepare for complete syllabus. Hence, it is wise to stress on those subjects, which are common for Main Examination. The areas to be taken care of are Modern India, Polity, Indian Economy, Geography, Current Events and General Science. Considering the general nature of the examination the tactics must be to focus on greater rather than intensive coverage giving more stress on subjects, which are common to Main Examination. History The areas to be covered are the history from ancient to modern period. The basic understanding can be obtained from below 10th NCERT books. The focus should be on modern Indian history, which is covered in the mains. The basic knowledge in Ancient India and Medieval India is sufficient. The NCERT books (Class XI and XII) are good enough for the purpose. You can refer following books • Ancient India , NCERT Class XI • Medieval India , NCERT Class XI • Modern India , NCERT Class XII • Modern India, Spectrum publications Polity The Constitution and various related aspects should be done well. Some articles and facts should be memorised. It is better to prepare this area well since it will be helpful in mains and interview. The Indian Polity by Lakshmikanth and NCERT books are sufficient. Also refer, DD Basu. Geography Suggested Reading: For Indian Geography • Physical Geography of India, NCERT Class XI • Land and People, NCERT Class XI For World Geography • General Studies Manual by TMH or Spectrum Publications. For Both Indian and World Geography, follow Prelims issues by Civil Services Chronicle Magazine or Competition Wizard Magazine. Economy The basic concepts are being asked along with current affairs based questions. The basic clarity can be obtained from the standard books. The current affairs can be studied from Economic Survey and the newspapers. Suggested Reading: • Economic Survey • Dutt & Sundaram or Mishra & Puri or IC Dhingra Sciences Some times the questions are asked very difficult that even science students find it difficult to answer. But the preparation should be in such a way that all the basic questions can be done correctly. The questions are also asked in applications orientation. Suggested Reading: • Science and Technology, NCERT Class IX & X • What, Why & How books by CSIR. Mental Ability Do lot of practice from previous years papers. The preparation can also be made from some standard guide like General Studies Manual by TMH. The speed and accuracy should be practised. Concentrate on permutations, combinations, probability, logical reasoning. Current affairs This has become a very important component. The preparation should be continuous from the sources given in mains strategy. The notes should be focused on the factual aspects that come in the news. Many questions are asked from this area, so prepare thoroughly. The efforts will be useful for all stages of the exam. It should become a part of your daily routine. Suggested Reading: • The Hindu News paper • Frontline Magazine • Yojana Magazine • Competition Wizard or Spectrum Issue on Current Affairs – This is just to make sure that you have covered all the current affairs issues in News Paper. General Knowledge Quite a few questions are asked from this area. Some difficult questions are also asked. Do not spend too much time in memorizing unnecessary facts. You should have a broad awareness about various fields. At the same time, focus more on areas, which have been asked in the past. India Year Book - This is important for the prelims and also for some mains two mark questions. But do not read every thing given in the book, be logical and concentrate on the basics, which can be asked in the exam. You should prepare notes on the various terms that are given in the book. Do not focus too much on unnecessary facts given in the book. Manorama Year book - This book should also be taken as reference. For the GS prelims, if you want a compilation of all material at one point then can refer some standard guide like TMH. But do not ignore the NCERT and other books since they give better clarity. courtesy: how to crack ias

How to chose optionals for IAS exam?

ఐఏఎస్ సాధించాలనుకునే ఒక అభ్యర్ధికి కీలకమైన విషయం ఆప్షనల్ ని సరిగ్గా ఎంచుకోవడం. ఆప్షనల్ ని ఎంచుకోవడం ఎలా అంటే
1.ముందుగా ఆ ఆప్షనల్ యొక్క సిలబస్ ని స్టడీ చేయండి.
2.మీరు డిగ్రీ లోనో పిజీలోనో ఆ సబ్జెక్టును చదివి ఉంటే ఎంతవరకు మీకు కమాండ్ ఉందో సరి చూసుకోండి.
3. గత ప్రశ్న పత్రాలను స్టడీ చేయండి.
4.సీనియర్ స్టూడెంట్సును కలవండి.
5.సంబంధిత ఫాకల్టీని కలవండి.

This is a basic step, now let us explain the logical way to select an optional: Choosing the Optional Subjects This is the first and most important stage of your journey and should be accomplished most carefully as coming things hinge on it and a wrong decision may prove to be disastrous. Careful analysis of syllabus, previous years' papers, your caliber, requirement of subject (Visionary, Numerical, Theoretical), comfort level with the subject and past trends should be done. Advice from seniors and fellow candidates should also be sought. To avoid dithering in choice at later stage, initial deep thinking and consultations are a must. Having decided the subject, it is advisable to stick to your choice even if the perception of others about it is not favourable. Major criteria, which should guide you in choosing optionals, are: 1. Interest in the subject. This is quite important for sustaining the momentum in studies and completing the huge syllabus. 2. Availability of guidance – in the form of seniors who cleared with the optional, coaching, material, etc. 3. Performance of the optional in the last few years. 4. Time gap between the two optionals. Some people try to choose the optionals combination so that there is some time gap between them. Please note that there is no subject that can be said to be scoring. UPSC is maintaining utmost balance between the subjects. It has brought all the optional subjects onto the same platform as far as scoring is concerned. Some of the optionals which a majority take are: Anthropology, Geography, History, Political Science and International Relations, Psychology, Public Administration, Sociology and Telugu Literature. The main advantages with these optionals are: 1. Availability of guidance, which reduces the efforts to a large extent 2. The knowledge also helps in GS, Essay and interview. 3. They are also relevant for an administrative career. If a person is from professional education background (i.e. Engineering /Medicine), which optionals should he choose? This is a basic question for many. There is a tendency to opt for the graduating subject. Lets understand the problems associated with these subjects. • Previously, science and Engineering Optionals used to do very well. In top 20, there used to be 15-16 from IIT and engineering background. But after 2000, UPSC has modified the syllabus. It became a very huge syllabus and even the exam questions are made tough. That’s the reason why, very few are writing the exam from IITs now. Many engineers are taking arts optionals instead of sciences. Just observe the background of the toppers and their optionals. • There will be no guidance available for engineering/medical/science subjects. So, lots of time will have to be spent in understanding the requirements of the exam. Then, searching for the material. It becomes a trial and error process. All the energies will be spent on this, while you get exhausted when really studying. At the same time, you will also have to complete the huge syllabus of another optional and GS. • Because of the above problem, it will take more time and more attempts. While, your friends in other fields go far ahead. So, both peer and social pressure starts. The exam is anyhow psychologically demanding, if other pressures add to it, then it becomes unbearable. Finally, your goal of cracking the exam becomes impossible. • You will have to do every thing on your own. Initially it might be fine. But the exam is of long duration. It becomes difficult to sustain the momentum on your own. A person might be University topper, but we have to understand the difference between an academic exam and a competitive exam. So it is very important to be careful, while choosing optionals, even though you might feel you are really good in a particular subject. Still, if you are confident about your subject, then do take that optional. There are some people who cleared with optionals that others don’t take generally. But takeinto consideration the following points • Whether you have a senior who has cleared with this optional and who can guide you well • Whether you have close association with professors who have good understanding about this exam. • Are you clear about the requirements of the exam? Study the previous papers thoroughly and assess yourself • Be clear about the books to follow. Don’t do trial and error process. Do a focused exam oriented preparation. • Do not neglect other optional and GS. Give equal importance. • Form a group of aspirants with same optional. If you prepare in isolation, then there will be no flow of information. Do not be in a hurry to decide about the optional. Be very cautious and consult the right people about the information. Analyse carefully all the pros and cons, and then take a decision purely based on your assessment.

Is COACHING compulsory to reach IAS>

Coaching Due to the complex exam procedure, the coaching assumes a crucial role. Unfortunately, it is a costly affair. But the coaching has the following advantages: • Helps in understanding the requirements of the exam quickly, so that the preparation is focused. • Reduces the efforts in preparation, as subject experts teach the topics in exam orientation. Anyhow, the candidate has to prepare for at least one new optional. • Helps in getting many contacts with co-aspirants, which is useful for exam related information. Never prepare for this exam in complete isolation. In any complex situation, information plays the key role. Please take into account the following points while joining any institute: • Do not merely go by the advertisements, nor the claims made in magazines or the interviews supposedly given by the toppers. • Meet the successful candidates and the seniors who have taken coaching from that institute. • Do not go by the advise of only one person. It is better to contact as many as possible and get a general opinion. • Meet the teacher personally, ask for their programme details, results, etc, and assess yourself if it is worth joining there. If you are working somewhere or economically under privileged, and therefore, cannot go for coaching, please do not get discouraged. There are many people who cleared the exam without coaching. You can device ways of getting the required information about the exam. But you should always be aware that you would have to work harder than others to clear the exam. So be prepared for that and believe that hard work will always be paid back in the end. Check out the competition magazines to get the addresses of various coaching institutes. General Trend of Marks The following data about the marks and the ranks will give a general idea about the efforts that are required. The marks and the ranks keep varying every year depending on the vacancies and the standard of the question papers. Looking at the trend, it is believed by majority that a same proportion of students are taken from each optional. So, in any case, you should to be in the top segment in your optional to get selected for the mains. The qualifying scores vary from optional to optional. Trend of Qualifying scores for Prelims with Negative Marks Category Marks General ~240 OBC ~230 SC ~220 ST ~200 The scores for the mains are in the range of 50-55%. Usually, a score of above 1050 is better to ensure a place in the final list. Trend of Cut-off scores for Interview Call Category Marks General ~980 OBC ~960 SC ~950 ST ~920 In the interview, a score around 150-180 is a normal performance. Some get a score of even 220-240. The UPSC has deliberately kept a wide range in interview (scores vary between 50-240), so as to have the final say in who would get into the service. So, it is very important to make personality development a vital part in your preparation. The final rank is going to depend very much on the interview marks. General Trend of Final Scores for Selection Category Marks Top 20 ranks 1300+ Top 50 ranks 1280+ Top 100 ranks 1250+ Top 200 ranks 1225+ Cut off Scores (Last Rank Marks) for Final Selection Category Marks General ~1200 OBC ~1175 SC ~1150 ST ~1120 The actual final ranks and the service allocation of successful candidates can be obtained from the personnel ministry website. www.persmin.nic.in courtesy : how to crack ias

వ్యాఖ్యానం ఎలా రాయాలి ?

ఒక పద్యంపై వ్యాఖ్యలో ఈ క్రింది అంశాలు రాయాలి.

1. సందర్భం

2. తాత్పర్యం

3. అడిగిన దృక్పథానికి కావలసిన వ్యాఖ్య

4. విశేషాంశాలు

సందర్భం :అంటే ఇచ్చిన పద్యం ఏ కవి ఏ కావ్యంలో ఏ ఆశ్వాసంలో ఏ సంఘటనలో రాయడం జరిగిందో వాటిని వివరించాలి.

తాత్పర్యం :అంటే ఇచ్చిన పద్యంలోని పదాల వివరణ, ఆ పద్య తాత్పర్యం క్లుప్తంగా రాయాలి.

అడిగిన దృక్పథానికి కావలసిన వ్యాఖ్య :అంటే సామాజిక చారిత్రక, తాత్త్విక, పాత్రల మనస్తత్త్వ, కథా రచన - ఇలా నాలుగు దృక్పథాల్లో ఇచ్చిన పద్యాన్ని ఏ దృక్పథంలో అడిగారో ఆ దృక్పథాన్ని ఆధారం చేసుకుని ఆ పద్యాన్ని వ్యాఖ్యానించాలి. మొత్తం వ్యాఖ్యానంలో అసలయిన కీలకభాగం ఇది. ఇందులోనే అభ్యర్థి విమర్శనా దృష్టి, నిశిత పరిశీలన, అవగాహన జ్ఞానం ప్రస్ఫుటమవ్వాలి.

విశేషాంశాలు :అంటే ఇచ్చిన పద్యంలోని అడిగిన దృక్పథంలో కాకుండా ఉన్న ఇతరత్రా విశేషాంశాల్ని అభ్యర్థి వివరించగలగాలి. దీనివల్ల అభ్యర్థికి ఆ పద్యంపై సమగ్ర సంపూర్ణ అవగాహన ఉందన్న విషయం పరీక్షాధికారికి తెలుస్తుంది.

వ్యాఖ్యానంపై పట్టు కోసం...

సివిల్ సర్వీసెస్ తెలుగు లిటరేచర్ పేపర్-2 అనగానే ప్రతి అభ్యర్థికీ చప్పున గుర్తుకొచ్చేది, గుండెను గుభేల్‌మనిపించేది - వ్యాఖ్యానాల విభాగం. పేపర్-2 మొత్తం మార్కులు 300 అయితే 120 మార్కులు కేవలం వ్యాఖ్యానాలకే యుపిఎస్‌సి కేటాయించడం జరిగింది. అంటే రెండు వ్యాసరూప ప్రశ్నలతో సమానమైన విభాగమన్నమాట ఇది. అలాగని రెండు వ్యాసరూప ప్రశ్నలకు ప్రిపేరయినంత సులభంగా వీటికి ప్రిపేరవ్వాలనుకోవడం తెలివితక్కువ పనే అవుతుంది.

పేపర్-2లో పరీక్షలో ప్రాచీన సాహిత్యంతో నాలుగు వ్యాఖ్యానాలు ఇస్తే మూడు వ్యాఖ్యానాలు రాయాల్సి ఉంటుంది; ఒక్కో వ్యాఖ్యానానికి 20 మార్కుల చొప్పున మొత్తం 60. కాగా ఆధునిక సాహిత్యం నుంచి కూడా నాలుగు వ్యాఖ్యానాలకు మూడు రాయాల్సి ఉంటుంది. మొత్తం 60 మార్కులు. ఈ రెండూ అంటే ప్రాచీన, ఆధునిక సాహిత్యాలు రెండూ కలుపుకొని మొత్తం 120 మార్కులు.

వ్యాఖ్యానం అంటే ?: బ్రౌన్ కూర్చిన తెలుగు - ఇంగ్లీషు నిఘంటువు ప్రకారం - వ్యాఖ్యానం అంటే ఆంగ్ల అర్థం - A commentary, gloss, note, exposition. ఏదైనా ఒక విషయాన్ని సమీక్షించడం ఇందులో అంతర్భాగం. ఒక కవి రాసిన కావ్యాన్ని - ఆ కావ్యం యొక్క సౌందర్యాన్ని, ఆ కావ్య రచనకు గల నేపథ్యాన్ని - ఆ కావ్య కర్త యొక్క అనుభవం ఆ కావ్యంలో ప్రతిఫలించిన తీరును ఇలా ప్రతి ఒక్క అంశాన్ని విశ్లేషించడం ఇందులో కనిపిస్తుంది.

వ్యాఖ్యానం అంటే Interpretation అని కూడా చెప్పుకోవచ్చు. "మంచి కవిత్వంలో కవి ప్రతిభ చేత ధ్వనించే అర్థాన్ని విమర్శకుడు గ్రహించి దానిని పాఠకులకు వివరించడమే 'వ్యాఖ్యానం'. కవిత్వంలో శబ్దార్థం కన్న, వాచ్యార్థం కన్న వ్యంగ్యార్థం అధికంగా కనిపిస్తుంది. ఈ కారణంగా వ్యాఖ్యానం అవసరం ఎంతో ఉంటుంది. అంటే కవి పైకి కొన్ని చెబుతున్నా - ఆ పైకి చెబుతున్న విషయం వెనుక లోలోపల నిగూఢంగా సామాన్య పాఠకుడికి సులభంగా అర్థం కాని అంశాల్ని ఇముడుస్తూ ఉంటాడు. వాటిని పాఠకుడికి తెలియచెప్పడం విమర్శకుడు చేసే పని. అందుకే "కవి కప్పి చెబుతాడు విమర్శకుడు విప్పి చెబుతాడు" అని అంటారు.

అలాగని వ్యాఖ్యానం అంటే - కవి చెప్పని అంశాల్ని, కవి ఉద్దేశానికి విరుద్ధంగా ఉన్న అంశాల్ని, కవి పరిస్థితికి అందుబాటులో లేని అంశాల్ని వ్యాఖ్యాత ఏవేవో ఊహించి రాయడం సరైన వ్యాఖ్యానం అనిపించుకోదు. వ్యాఖ్యానం వల్ల పాఠకులు రచనను పరిపూర్ణంగా అర్థం చేసుకోవడానికి వీలవుతుంది. రచయిత ఉద్దేశించిన అర్థాన్ని విమర్శకుడు వ్యాఖ్యానాల్లో ప్రకటించడం జరుగుతుంది.

వ్యాఖ్యానం విమర్శ యొక్క తొలి రూపాల్లో ఒకటి. వ్యాఖ్యానం కేవలం శబ్దార్థ తాత్పర్యాలనే కాదు, కావ్య పరమార్థాన్ని కూడా తెలుపుతుంది. తెలపాలి కూడా ! ప్రాచీన అలంకారికులు వ్యాఖ్యాన లక్షణాలను ఇలా వివరించారు -

* వదాల అర్థాన్ని వివరించడం

* సమాస పదాలలోని నిగూఢ అర్థాల్ని విప్పి చెప్పడం

* కావ్యంలోని అలంకారాల్ని సమన్వయించి చూపడం

* వ్యాకరణ సంబంధమైన అంశాల్ని వివరించడం

అయితే ఇవి కేవలం కావ్యం యొక్క సౌందర్యానికి, కావ్య శరీరానికి, కావ్యపు ఆత్మగతమైన ధ్వని, అలంకారాలు తదితర అంశాలకు మాత్రమే పరిమితమైన లక్షణాలుగా గుర్తించాలి. యు.పి.ఎస్.సి. తెలుగు లిటరేచర్ సిలబస్ ప్రకారం చూస్తే పై అంశాలు 'కళా సౌందర్యాత్మక' దృక్పథం కిందకు వస్తాయి.

వ్యాఖ్యానంపై పట్టు - దృక్పథం

మౌలికంగా దృక్పథం అంటే ఏమిటో చెప్పుకోవాల్సి ఉంటుంది. కథలోని సంఘటనలను రచయిత ఎలా చూస్తాడు, ఎలా చూపుతాడూ అనేది ఆ రచయిత దృక్పథం అవుతుంది. ఇది సాధారణంగా మూడు రకాలుగా ఉంటుంది.

మొదటిది: రచయిత రచనలో పాత్రగా కాకుండా దూరంగా ఉండి పాత్రల్ని, సంఘటనల్ని వ్యాఖ్యానిస్తూ ఉంటాడు. తనకు తోచిన విధంగా ఆలోచనలను భావాల్ని ఆయా పాత్రల ద్వారా వ్యక్తం చేస్తూ ఉంటాడు. ఈ రకమైన పద్ధతి ప్రాచీన కాల సాహిత్యంలో అధికంగా కనిపిస్తుంది. దీన్ని ప్రథమ పురుష దృక్కోణం అంటారు.

రెండవది: రచనలో రచయిత కూడా ఒక పాత్రగా ఉండి, నేను అంటూ తన పాత్ర స్వభావానికీ, పరిధికే లోబడి వ్యాఖ్యానిస్తాడు. అంటే ఈ చెప్పే వ్యక్తికి తనకు సంబంధించిన విషయాలు, ఆలోచనలే గాని, ఇతర పాత్రలలో దాగి ఉన్న ఆలోచనలు తెలీవు. దీన్ని ఉత్తమ పురుష దృక్కోణం అంటారు.

మూడవది: రచనలోని ఒక అప్రధాన పాత్ర, కథ చెబుతున్నట్టుగా రచనలో జరిగే సంఘటనల గురించీ పాత్రల స్వభావాన్ని గురించీ వ్యాఖ్యానిస్తూ ఉంటుంది. దీన్ని బహుళ దృక్కోణం అంటారు. ఈ చివరి రెండు దృక్కోణాలు ఆధునిక సాహిత్యంలో అధికంగా కనిపిస్తాయి. ఇలాంటి అంశాల్ని సివిల్స్‌కు ప్రిపేరయ్యే అభ్యర్థి అర్థం చేసుకొంటే వివిధ వ్యాఖ్యానాల్ని సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోగలడు.

రచనలో ప్రతిఫలించిన అంశాలనూ, అర్థాలనూ సరియైన పద్ధతుల్లో వ్యాఖ్యానించడం "వ్యాఖ్యానం"లో మౌలిక అంశం. రచనలోని విషయాలపై వ్యాఖ్యానానికి పూనుకొన్నపుడు రచయిత ఉద్దేశాన్నీ, చారిత్రక నేపథ్యాన్ని పాఠకుల స్థాయినీ దృష్టిలో ఉంచుకొని వ్యాఖ్యానం చేయాల్సి ఉంటుంది.

ఒక రచన ఒక్కో రకం - పాఠకులకు ఒక్కోసారి, ఒక్కోరకంగా అర్థం కావచ్చు. విషయం పట్ల వారికి ఉన్న అవగాహన, వారు పెరిగిన వాతావరణం, వారి అనుభవం, గ్రహించగలిగే సామర్థ్యం - ఇవన్నీ వారి వ్యాఖ్యానాల్ని ప్రభావితం చేస్తాయి. కాబట్టి రచయిత ఉద్దేశాన్ని ఖచ్చితంగా ప్రతిబింబించే వ్యాఖ్యానమే సరైన వ్యాఖ్యానం.

అసలైన వ్యాఖ్యానం చేయకపోయినా ఫర్వాలేదేమో కానీ అసందర్భ వ్యాఖ్యానం - (Anachronism) ప్రమాదకరం. రచనలో పొరపాటున గానీ, ఉద్దేశ పూర్వకంగా గానీ రచనా కాలానికి సరిపడని విషయాలను, వస్తువులను, క్రీడలను, పాత్రలను చూపడం, ప్రస్తావించడం జరగొచ్చు. వాటిని రచయిత దృక్కోణం నుంచి అర్థం చేసుకొని వ్యాఖ్యానించాలి. రామాయణ కాలంలో బుద్ధుడి పాత్రను, ప్రాచీన కవికి ఫ్రాయిడ్ సూత్రాలను అనుసరించి విశ్లేషించడం సరికాదు.
సిలబస్ ప్రకారం - అభ్యర్థి ఈ కింది నాలుగు రకాల వ్యాఖ్యానాలను అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది.

1. కళాసౌందర్య (Aesthetic) దృక్పథం
2. చారిత్రక - సామాజిక (Historical and Socialogical) దృక్పథం
3. తాత్త్విక (Idealogical) దృక్పథం
4. పాత్రల మనస్తత్వానుగుణ (Psychological) దృక్పథం

దీనికి తోడు సిలబస్‌లో పేర్కొన్న రసవాద దృక్పథం, ధ్వనివాద దృక్పథం, వక్రోక్తివాద దృక్పథం, రూపనాదం, నిర్మాణవాదం, భావచిత్రవాదం, ప్రతీకవాదం లాంటి అంశాలపై కూడా అభ్యర్థి పట్టుసాధించాలి. ఈ అంశాలు కళాసౌందర్యాత్మక దృక్పథంపై రాసే వ్యాఖ్యానానికి ఉపకరిస్తాయి.

సామాజిక-చారిత్రక దృక్పథం

ఈ దృక్పథంలో ఒక పద్యాన్ని వ్యాఖ్యానించేటపుడు - ఆ పద్యం గల కావ్యం వెలువడినపుడు ఉన్న సామాజిక - చారిత్రక పరిస్థితులను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. రచనా ప్రక్రియ ప్రారంభ వికాసాలనూ, రచనా కాలంలోని చారిత్రక విశేషాలనూ సామాజిక ప్రత్యేకతనూ ఆధారం చేసుకొని చేసే విమర్శనా విధానం ఈ వ్యాఖ్యానంలో కనిపించాలి.

సాహిత్యాన్ని చారిత్రక, సామాజిక దృక్కోణంతో వివేచించడం ఈ దృక్పథంలోని ప్రధానాంశం. సమాజానికి దూరంగా, సామాజికతను పట్టించుకోని సాహిత్యం శాశ్వతం కాదు. శాశ్వతంగా నిలిచిన సాహిత్యం తప్పక సామాజికతను కలిగి ఉంటుందన్నది ఇందులోని కీలకాంశం. సామాజిక పరిస్థితులు అంటే కేవలం సామాజిక విశేషాల్ని జాబితాగా రాసేయడం కాదు. సామాజిక పరిణామాన్ని గతితార్కిక చారిత్రక భౌతికవాద దృక్కోణంతో వ్యాఖ్యానించడం ప్రధానం. కార్ల్‌మార్క్స్, ఫ్రెడరిక్ ఎంగెల్స్ అందించిన భావజాలం దీనికి పునాది. సంఘ చరిత్రను ఉత్పత్తి చేసే వారికీ, వారి సాధనాలకూ, ఆర్థిక వ్యవస్థకూ వినియోగదారులకు ఆయా యుగాలలో ఉండే సంబంధాల ఆధారంగా విశ్లేషించడం ఈ దృక్పథంలో కనిపిస్తుంది.

పాలకులు తమ ఫ్యూడల్ ప్రాబల్యాన్ని కాపాడుకొనేందుకు బ్రాహ్మణుల నుంచి సహాయం పొందేవారు. దానికి ప్రతిఫలంగా బ్రాహ్మణులకు అగ్రహారాల్ని భూముల్ని దానాలు ఇచ్చేవారు. బ్రాహ్మణులు 'నా విష్ణు. పృథివీపతిః' వంటి వాటిని ప్రజలకు తెలిపేవారు. నన్నయ ఫ్యూడల్ వ్యవస్థను, రాజరికాన్ని, బ్రాహ్మణ మతాన్ని, చాతుర్వర్ణ్య వ్యవస్థను సమర్థించే కవి. ఆయన భావజాలానికి ఆంధ్ర మహాభారతం దర్పణం.

క్రీ.శ. 11వ శతాబ్దంలో నన్నయ మహాభారత రచన చేసిన నాటి నుంచి ఆధునిక యుగం సాహిత్యం వరకు - ఆయా యుగాల చారిత్రక, రాజకీయ, సామాజిక మత సాహిత్య సాంస్కృతిక పరిస్థితులను ఆయా కవుల కావ్యాలు ప్రతిబింబిస్తూ వచ్చాయి. 11వ శతాబ్ది నాటికి వర్ణాశ్రమ ధర్మాలు నామమాత్రమయ్యాయి. బ్రాహ్మణాధిక్యత, పాలకుల నియంతృత్వం పెరిగాయి. బ్రాహ్మణ క్షత్రియులు ధనికవర్గంగా, పాలకవర్గంగా, ఇతర వర్గాలు పేద, పీడిత వర్గంగా ఏర్పడ్డాయి.

క్రీ.శ. 12వ శతాబ్ది నాటికి శైవ వైష్ణవ మతాలు ఫ్యూడల్ వ్యవస్థకు ఆధారభూతం అయిన చాతుర్వర్ణ్య వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా భక్తి ఉద్యమాలకు ఊపిరిపోశాయి. వీరశైవులు, వైష్ణవులు మతకల్లోలాలకు, రక్తపాతాలకు ఆజ్యం పోశారు. అరాచకాన్ని, మతం పేరిట జరుగుతున్న అమానుషత్వాన్ని అరికట్టేందుకు తిక్కన 13వ శతాబ్దిలో 'హరిహరాద్వైతం' అనే భావనను ప్రతిపాదించాడు.

రచయిత జీవితమూ, అతను పెరిగిన వాతావరణమూ వీటన్నింటినీ పరిశీలించి తద్వారా ఆ రచనను అంచనా వేయడం చారిత్రక విమర్శలో భాగం - కాబట్టి ఇవ్వబడిన పద్యం వెనుక ఉన్న - సామాజిక చారిత్రక పరిస్థితులను అభ్యర్థి వివరించి ఆపై ఆ పద్యంలో ఆ సామాజిక చారిత్రక పరిస్థితులు ఎలా ప్రతిబింబించాయో క్రమంగా రాసుకుంటూ వెళ్ళాలి.

సిలబస్‌లో ఉన్న ఇతర కవులయిన శ్రీనాథుడు, పింగళి సూరన, మొల్ల, కాసుల పురుషోత్తమ కవుల కాలాల నాటి సామాజికాది పరిస్థితుల్ని అభ్యర్థి అవగతం చేసుకోవాలి. తిక్కన రాయబార ఘట్టమైనా, శ్రీనాథుడు గుణనిధి కథ అయినా, పింగళి సూరన సుగాత్రీ శాలీనుల కథ అయినా, మొల్ల రామాయణమయినా, ఆంధ్ర నాయక శతకమయినా ఆయా కాలాల నాటి సామాజిక చారిత్రకాది పరిస్థితులకు ప్రతిబింబాలు. ఆధునిక కావ్యాలు కూడా ఇందుకు మినహాయింపు కాదు.

ఆ పద్యంలో ప్రతిబింబించిన ఆ కాలం నాటి ఆచార వ్యవహారాలనూ, సాంఘిక పరిస్థితులను అప్పట్లో ఉన్న సాహిత్య సిద్ధాంతాలనూ, ఆ నాటికి ఆ కావ్యమూ ఆ కావ్యంలో అలాంటి పద్యమూ రాయడానికి అవసరమైన పరిస్థితులనూ వివరించాల్సి ఉంటుంది. వీలయితే ఆ రచనలతో పాటు వెలువడిన ఆ నాటి సమకాలీన రచనలలో ఇంకా ఏవైనా విశేషాలు ఉంటే వాటిని కూడా వ్యాఖ్యానంలో ఉటంకించవచ్చు.

ఈ రకపు వ్యాఖ్యానంలో ఆ పద్యం లేదా ఆ కావ్యం పాఠకులకు కలిగించిన అనుభూతిని చర్చించడం కంటే అందులోని అందాల్ని, రచించిన శైలిని, శిల్పాన్ని తెలపడం కన్నా - పాఠకుడుకి ఆ నాటి సమాజం తాలూకు వివరాలని, ఆ సమాజంలో ఆ చారిత్రక కాలంలో ఆ రచనకు ఉన్న స్థానాన్ని విశ్లేషించాలి.

పాత్రల మనస్తత్వ దృక్పథం

ఈ దృక్పథంలో వివిధ సందర్భాల్లో, వివిధ పరిస్థితుల్లో ఒక్కో పాత్ర ఎలా ప్రవర్తిస్తుందో వివరించాల్సి ఉంటుంది. ఒక్కో సంఘటనకు ఒక్కో పాత్ర ఒక్కో విధంగా ప్రతిస్పందిస్తుంది. ఆ ప్రతిస్పందనకు అనుగుణంగానే ఆ పాత్ర మాట తీరు ఉంటుంది. ప్రతి కవీ తన కావ్యంలో పాత్ర పోషణలో భాగంగా ఆయా పాత్రల మనస్తత్వాల్ని, ఆ మనస్తత్వానికి అనుగుణంగా సాగే సంభాషణలను, ఆవేదనలను, ఆనందాలను తప్పక ప్రతిబింబిస్తాడు. వాటిని అవగాహన చేసుకుని వ్యాఖ్యానించడం ఇందులో భాగం.

మనో విశ్లేషణాత్మక విమర్శలో - ప్రముఖ మనస్తత్త్వ శాస్త్రజ్ఞులు ప్రతిపాదించిన మనో వైజ్ఞానిక సిద్ధాంతాల ఆధారంగా సాహిత్యాన్ని పరిశీలించి విమర్శించడం కనిపిస్తుంది. ఇది ప్రాచీన సాహిత్యం కన్నా ఆధునిక సాహిత్య వ్యాఖ్యానానికి దోహదం చేస్తుంది.

అదేవిధంగా వ్యాఖ్యానం చేసేటపుడు - కవి జీవిత కావ్య సమన్వయ అంశాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకోవాలి. కవుల వ్యక్తిగత జీవిత పరిస్థితుల ప్రభావం, వారి మానసిక పరిస్థితులు, వారు నమ్మే సిద్ధాంతాలు, వారి రచనల్లో ఎలా ప్రతిబింబించాయో ఆలోచించే, నిరూపించే విమర్శనా పద్ధతిని అవలంబించడం ఇందులోని కీలకాంశం. కవి యొక్క మానసిక పరిస్థితి, వ్యక్తిత్వమూ అంచనా వేయడం ఇందులో ప్రధానంగా జరుగుతుంది. ఈ రెండింటి నేపథ్యంతో కవి రచన ఎలా సాగిందో విశ్లేషించబడుతుంది. ఇది మనో విశ్లేషణాత్మక విమర్శలో ఉపకరిస్తుంది.

లైంగిక పరమైన కోరికలు, జ్ఞాపకాలు మనుషుల్లో ఉంటాయని, కానీ సామాజిక కట్టుబాట్ల వల్ల అవి అణగి ఉంటాయనీ, అలా అణగి ఉన్న మానసిక స్థితిని అచేతనావస్థ అనవచ్చునని, ఈ అచేతనావస్థ ప్రభావం రచనల్లో ఎలా వ్యక్తం అవుతుందో సాహిత్య విమర్శకులు పరిశీలించవచ్చుననీ మనోవైజ్ఞానిక విశ్లేషకులు అంటారు.

రచనల్లోని పాత్రలనూ, సంఘటనలనూ మనో వైజ్ఞానిక అంశాలకు ప్రతీకలుగా మనోవైజ్ఞానిక విమర్శకులు తమ విమర్శలో వ్యాఖ్యానిస్తూ ఉంటారు. అచేతన రెండు రకాల ప్రభావాలతో ఉంటుంది.
ఒకటి, వ్యక్తిగతంగా వ్యక్తి తను ఎదుర్కొన్న అనుభవాలతో ఏర్పడేది.

మరొకటి, సామాజికంగా అందరిలో కనిపించే, అందరికీ ఎదురయ్యే కల్పనలు, అనుభవాలు, ఉద్వేగాలు, ఆలోచనలు, భావచిత్రణలు - వంటి వాటితో ఏర్పడునటువంటి, ప్రభావితమైనటువంటి అచేతనం మరొకటి.
దీనిని సమష్టి అచేతన (Collective unconsciousness) అని అంటారు.

మనో విశ్లేషణాత్మక విమర్శ రెండు రకాలుగా ఉంటుంది.

ఒకటి :రచనలో వివిధ సంఘటనల్లో పాత్రల ప్రవర్తనను విశ్లేషించడం.

రెండు :రచనలో ప్రత్యేక అంశాలకి, రచయిత మానసిక పరిస్థితికీ ఏమైనా సంబంధం ఉందా అని పరిశీలించి విమర్శించడం.

కణ్వ మహాముని ఆశ్రమంలో దుష్యంతుడితో మాట్లాడిన శకుంతల మనస్తత్వం ఒకలాగ, ఆస్థానానికి వెళ్ళినపుడు, దుష్యంతుడు తిరస్కరించినపుడు - మరో విధంగా ఉంటుంది. మొదటి సంఘటనలో ఆనందం, ఆశ్చర్యం లాంటి భావనలతో కూడిన మనస్తత్వం ఉంటుంది. రెండవ సంఘటనలో ఆవేదన, ఆందోళన, అసహనం, ఆవేశం లాంటి భావనలు ఉంటాయి. కాబట్టి శకుంతల ఆయా సంఘటనల్లో మాట్లాడిన మాటలు ఆయా మనస్తత్వాలకు అనుగుణంగా ఉంటుంది. వీటిని విశ్లేషిస్తూ, ఆయా పూర్వాపర సంఘటనల్ని వివరిస్తూ వ్యాఖ్యానం రాయాల్సి ఉంటుంది.
అలాగే తిక్కన మహాభారతంలోని రాయబార ఘట్టంలో ధర్మరాజు, భీముడు, అర్జునుడు, నకులుడు, సహదేవుడు, శ్రీకృష్ణుడు, ద్రౌపది... మాట్లాడిన మాటల్లో వారి వారి మనస్తత్వాలు ప్రతిబింబిస్తాయి. వాటిని విద్యార్థి ఎంతబాగా అవగాహన చేసుకుంటే అంతబాగా పరీక్షలో పాత్రల మనస్తత్వ దృక్పథంతో వ్యాఖ్యానం రాయడం సాధ్యం అవుతుంది.

తాత్త్విక దృక్పథం

ఇందులో అభ్యర్థి ప్రధానంగా రెండు అంశాలను గుర్తించాలి. ఒకటి, తాత్త్విక దృక్పథం అంటే హిందూ తత్త్వశాస్త్రానికి సంబంధించిన అంశాలతో చేసే చర్చ. రెండు, కవి యొక్క తత్త్వం అంటే Ideologyకి సంబంధించిన అంశాలపై వ్యాఖ్య.

భగవద్గీత, మనస్మృతి, వేదాలు, పతంజలి యోగశాస్త్రం, భాగవతం, ఉపనిషత్తులు, ధర్మశాస్త్రాలు లాంటి గ్రంథాలలోని తత్త్వశాస్త్ర సంబంధమైన విషయాల్ని ఆధారం చేసుకుని పద్యాల్ని విశ్లేషించగలగాలి.

ఇక రెండవ అంశం, ఒక పద్యంలో ప్రతిబింబించిన కవి తత్త్వాన్ని అంటే Ideologyని, భావ జాలాన్ని, దృక్పథాన్ని వ్యాఖ్యానించగలగాలి. నన్నయగారి శకుంతలోపాఖ్యానంలోని ప్రతి పద్యంలోనూ ఆయన రచనా దృక్పథం, భావజాలం, తత్త్వం ప్రతిఫలిస్తాయి. అలాగే తిక్కనాది కవుల పద్యాల్లోనూ అంతే! ఈ దృక్పథంతో వ్యాఖ్యానం చేసేటప్పుడు అభ్యర్థి ఆ పద్యం రాసిన కవి భావజాలం ఏమిటో, అది ఏ విధంగా ఆ పద్యంలో ప్రకటితమైందో విశ్లేషించగలగాలి.

కళా సౌందర్యాత్మక దృక్పథం

ఒక శిల్పి శిలను అందమైన శిల్పంగా మలిచినట్లు ఒక కవి కావ్యాన్ని తీర్చిదిద్దుతాడు. సరిగ్గా కళా సౌందర్యాత్మక దృక్పథం లేదా కథా రచనా శిల్ప దృక్పథం కనిపించేది ఇక్కడే. ప్రతి కవీ తాను రాస్తున్న కావ్యాన్ని పేలవంగా రాయడు. అందులో సాహితీ మర్మాలను చొప్పించి వాఙ్మయ చరిత్రలో ఆ కావ్యం మిగిలిన వాటికన్న భిన్నంగా రమణీయంగా ఉండేలా రచిస్తాడు.

ఒక పద్యంలో పరుషాక్షరాలున్నాయా, సరళాక్షరాలున్నాయా, సుదీర్ఘ సమాసాలున్నాయా, వర్ణ్య వస్తువుకు తగిన శైలి ఉందా, రసం ఏది, అందులోని విభావ అనుభావ సంచారీ సాత్త్విక స్థాయిభావాలు స్థితిగతులేమిటి, వక్రోక్తి ఔచిత్యం, పాకం, రీతి, వృత్తి, శయ్య, అలంకారాలు లాంటి అంశాలు ఏ విధంగా ప్రతిబింబిస్తున్నాయో విద్యార్థి విశ్లేషించాల్సి ఉంటుంది. పైన పేర్కొన్న సాహిత్యాంశాల్ని విద్యార్థి స్థూలంగానయినా తెలుసుకుంటే ఈ దృక్పథంతో వ్యాఖ్యానించడం సులభతరమవుతుంది.

ఇలా కూడా అడగవచ్చు...

(ఈనాడు, సోమవారం, మే 30, 2005)

రాయప్రోలు 'ఆంధ్రావళి'లోని జాతీయోద్యమం, రాష్ట్రభక్తి అనే అంశాలను మీరు చదివారు. తీరా పరీక్షలో 'ఆంధ్రావళిలోని పూర్వౌన్నత్యం, భారతీయ ప్రాచీన వైభవం'పై ప్రశ్న అడగవచ్చు. అప్పుడు 'ఆంగ్లేయుల పాలనలో ఆత్మవిశ్వాసం కోల్పోయిన భరత జాతి గత వైభవ స్మరణ చేస్తూ, ప్రాచీన వైభవాన్ని కీర్తిస్తూ తెలుగు కవి రచించిందే - జాతీయోద్యమ కవిత్వం' అంటూ ప్రారంభించి ఆపై జాతీయోద్యమ స్పూర్తిని గురించి రాయాలి.

నన్నయ కవితా లక్షణాలపై నేరుగా ప్రశ్న అడగకుండా 'తెలుగులో గురుపద్యవిద్యకు ఆద్యుడైన నన్నపార్యుని కవితా శిల్పాన్ని రాయండి' అని అడగవచ్చు. దీనికి సమాధానంగా ముందు 'హరిహరాజ.. ' అనే పద్యంలో వాల్మీకిని నన్నయ గురుపద్యవిద్యకు ఆద్యుడు అని కీర్తించారు. తానూ తెలుగులో ఆది కవినని ధ్వనింపజేశారు. ఆంధ్రంలో ఆదికావ్య రచనకు స్వీయ కావ్యప్రణాళికను సిద్ధం చేసుకొని కవితా లక్షణాలను ప్రకటించారు నన్నయ' అని పరిచయ వాక్యాలు రాసి అపుడు కవితా లక్షణాలను విశ్లేషించాలి. ఈ ప్రశ్నలో నన్నయ ఆదికవిగా కీర్తి పొందడానికి కారణాలను కూడా అంతర్లీనంగా చెప్పకపోతే - ఆ ప్రశ్నకు న్యాయ చేకూర్చినట్లు కాదు.

దీన్ని బట్టి ప్రశ్నలో అడిగిన అంశాలను వివరిస్తూ అదే కోణంలో తన సమాధానాన్ని మార్చుకుంటూ రాయాల్సిన అవసరం ఉంటుందన్న విషయం అవగతమవుతుంది.

ఇలా కూడా అడగవచ్చు....

* 'గ్రాంథిక శైలికీ, వ్యావహారిక శైలికీ భేదమేమిటో చెప్పి పరిపాలనా రంగంలో వాడదగిన శైలి, దాని అమలుకు చర్చలేమిటో తెలపండి'

నిజానికి ఈ ప్రశ్న 'అధికార భాషగా తెలుగు' అంశానికి సంబంధించింది. ఎటొచ్చీ - గ్రాంథిక భాష ప్రమాణభాషగా ఒకప్పుడు ఉండేదని, వ్యావహారిక భాషోద్యమ ఫలితంగా వాడుకభాష అమల్లోకి వచ్చిందనీ, అధికార భాషగా పాలనారంగంలో సుబోధకమైన వాడుకభాష వాడాలనీ, దానికి సంబంధించిన చర్యలూ, సమస్యలను తెలుపుతూ జవాబు రాయాలి.

* 'తెలుగుల పుణ్యవేటి అయిన పోతన కలకండ అచ్చులు పోతపోసిన విధంగా రాసిన భాగవత వైశిష్ట్యాన్ని వివరించండి'

ఇది నేరుగా అడిగిన ప్రశ్నకాదు. 'పోతన తెలుగుల పుణ్యవేటి ' అని విశ్వనాథ సత్యనారాయణ పలికారు. '.... అచ్చముగా కలకండ అచ్చులుంపోతలు పోసి ఉండెదము పోతనగారి విధాన...' అని పలికిందీ విశ్వనాథ వారే. శ్రీమద్రామాయణ కల్పవృక్ష అవతారికలో విశ్వనాథ పలికినవి అక్షరసత్యాలు' అంటూ జవాబు ప్రారంభించాలి. ఇందులో భక్తి తత్త్వాన్నీ చెప్పాలి, పోతన కవితాశైలినీ వివరించాలి.

* 'ప్రమాణభాష అంటే ఏమిటో వివరించి మాడలికాలకూ, ప్రమాణభాషకూ గల అనుసంధానాన్ని వివరిస్తూ ఆధునిక తెలుగు సాహిత్యంలో మాండలిక ప్రయోగాన్ని వివరించండి'.

ఇలాంటి ప్రశ్నల విషయంలో కూడా అభ్యర్థి కాస్త నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తే చాలు. 'మాండలికాలు అంటే భాషలోని వివిధ వైవిధ్యాలు. వాటిని అధిగమిస్తూ కొన్ని ప్రత్యేక సందర్భాల్లో ప్రజలంతా ఉపయోగించేదే ప్రమాణ భాష' అంటూ ప్రారంభించి ఈ రెండింటి సంబంధాన్ని విశ్లేషించి ఆపై మాండలిక రచనలను గురించి రాయాలి.

*నవ్య సంప్రదాయాన్ని, జాతీయోద్యమాన్ని కలిపి అడగడం, వేమన - పోతులూరి వీరబ్రహ్మంల తత్వాన్ని తులనాత్మకంగా చర్చించండి... లాంటి ప్రశ్నలు కూడా రావొచ్చు.

నిర్వచనాలు తప్పనిసరి!

ఆదాన ప్రదానాలు, అర్థ విపరిణామం, మాండలికాలు, ప్రమాణభాష, ప్రయోగ విస్తృతి, ఆధునికీకరణ, భాషాభివృద్ధి ప్రణాళికలు, జాతీయ భాష, అధికార భాష, అనువాదం - లాంటి పారిభాషిక పదాలకు సరైన నిర్వచనాలు తప్పనిసరిగా అభ్యర్థి నోటికి వచ్చి ఉండాలి. అలాగే ప్రసన్న కథాకలితార్థయుక్తి, చతుర వచోనిధిత్వం, అల్లిక జిగిబిగి, శిరీషకుసుమపేశల సుధామయోక్తులు, అతులిత మాధురీ మహిమ, నవ్యవాచా సరః ప్రాతః పద్మ మరందఖండం, మధుఝరీభ్రామర రుతి... ఇలా వివిధ కవులకు చెందిన విశిష్ట కవితా లక్షణాలేమిటో, వాటిని పేర్కొన్నదెవరో, వాటి విశ్లేషణలేమిటో అభ్యర్థికీ తెలిసి ఉండాలి.

తికమక ఉండదు... తేలిక!

(ఈనాడు, సోమవారం, జనవరి 17, 2005)

గ్రూప్-1 మెయిన్స్‌లో తెలుగు సాహిత్యానికి సంబంధించి గత ప్రశ్నపత్రాలను పరిశీలిస్తే...

* మరీ తికమక పెట్టే ప్రశ్నలు రావడంలేదు.

* దాదాపు అన్ని అధ్యాయాల నుంచీ ప్రశ్నలు వస్తున్నాయి

* ఛాయిస్ దదాపు సగానికి సగం ఉండడం, లఘు వ్యాఖ్యలు తప్పనిసరిగా రాయాలన్న నిబంధన లేకపోవడం అభ్యర్థికి అనుకూలం.

భాషాశాస్త్ర చరిత్రలో...

పేపర్ - 1 పార్ట్ 'ఎ'లో భాషా చరిత్ర ఉంది - ఇందులో 9 అధ్యాయాలున్నాయి. ఈ తొమ్మిదీ చదవాల్సిన అవసరం లేదు. ఈ విభాగంలో అభ్యర్థి అయిదు ప్రశ్నలకు కనిష్ఠంగా 2, గరిష్ఠంగా మూడు రాయాల్సి ఉంటుంది. అయిదో ప్రశ్నలో ఆరు లఘు ప్రశ్నలకు మూడు రాయాలి. సాధ్యమైనంతవరకు లఘు ప్రశ్నల జోలికి వెళ్ళకుండా వ్యూహం రూపొందించుకోవాలి.

సూచనలు

* ద్రావిడ భాషల్లో తెలుగు స్థానం, ఆంధ్రం - తెనుగు - తెలుగు, ఆదాన ప్రదానాలు, అర్థ విపరిణామం, వాక్యం, ప్రాఙ్నన్నయ యుగం, మాండలికాలు, అధికార భాషగా తెలుగు, భాష ఆధునికీకరణ, అనువాదం - అనే అంశాలను తప్పక చదవాలి. వీటిపై పట్టున్న అభ్యర్థి మిగిలిన అధ్యాయాన్ని / విడిచిపెట్టవచ్చు.

* ఆధునిక సాహిత్యంలో మాండలిక ప్రయోగం, తెలుగు భాషా సాహిత్యాల అభివృద్ధికి అనువాద ప్రాధాన్యం, తెలుగు భాషాభివృద్ధికీ, ఆధునికీకరణకూ ప్రసార మాధ్యమాల పాత్ర అనే - అనే మూడు ప్రశ్నలను అదనంగా, తప్పనిసరిగా చదవాలి.

* మాండలికాల నిర్వచనం, ప్రమాణ భాష నిర్వచనం, భాష ఆధునికీకరణ, భాష అభివృద్ధి - వీటి స్పష్టమైన నిర్వచనాలు, జాతీయ భాష, అధికార భాష నిర్వచనాలు లాంటి వాటిని స్పష్టంగా అర్థం చేసుకోవాలి. పరీక్షలో 'నిర్వచించి' అనే పదంతో ప్రశ్న ఉన్నప్పుడు భాషా శాస్త్రపరమైన సమగ్ర నిర్వచనం ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.

సాహిత్య చరిత్రలో...

పేపర్-1 పార్ట్-బి నుంచి 5 ప్రశ్నలు వస్తాయి. వీటిలో చివరిది లఘు రూప ప్రశ్నలతో కూడినది. అయిదింటిలో కనిష్ఠంగా 2, గరిష్ఠంగా 3 రాయాల్సి ఉంటుంది. పార్ట్ 'ఏ' నుంచి అప్పటికే 3 రాయగలిగి ఉంటే ఈ విభాగం నుంచి రెండు ప్రశ్నలు ఎంచుకుంటే చాలు.

సూచనలు

* ప్రాఙ్నన్నయ యుగ సాహిత్యాన్ని వ్యాసరూప ప్రశ్నగా చదివి తీరాలి.

* ప్రాచీన ప్రక్రియలు సిలబస్‌లో 14 ఉన్నాయి. వీటిలో ప్రబంధం, పురాణం, శతకం, యక్షగానం, పద కవిత అనేవి చదివితే సరిపోతుంది.

* భక్తి - సామాజిక సంస్కరణ ఉద్యమాలపై సంపూర్ణ అవగాహన అవసరం.

* ఆధునిక ఉద్యమాలు, ధోరణులు మొత్తం తొమ్మిదింటినీ చదవాలి.

* ఆధునిక ప్రక్రియలను చదవకున్నా ఫర్వాలేదు.

* ప్రాచీన ప్రక్రియల సంగ్రహ వ్యాసం, ప్రాచీన ఉద్యమాల సంగ్రహ వ్యాసం, అలాగే ఆధునిక ప్రక్రియల, ఆధునిక ఉద్యమాల ధోరణుల సంగ్రహ వ్యాసాలు - అనే 4 ప్రశ్నలను తప్పక చదవాలి.

* ప్రక్రియ, ఉద్యమం, ధోరణి - ఈ మూడింటి శాస్త్రీయమైన నిర్వచనాలు తెలుసుకోవాలి. ఉద్యమం, ధోరణి అనే పరిభాషా పదాలకు అర్థ వివరణ, భేద సాదృశ్యాలు తెలుసుకోవాలి.

చదివితే చాలదు ప్రాక్టీసు చేయాలి... ఎ.వి.రాజమౌళి, ఐఎఎస్

ఎ.వి.రాజమౌళి... సామాన్య కుటుంబంలో పుట్టిన వ్యక్తి. 1999లో తొలి అటెంప్ట్‌లోనే సివిల్స్ ఇంటర్వ్యూకెళ్ళినా ఆ తర్వాత అనారోగ్యం దృష్ట్యా రెండేళ్ళు గ్యాప్. ఆపై 2003లో 39వ ర్యాంకుతో ఐఎఎస్ సాధించిన ఘనుడు రాజమౌళి. ఎంత ఎదిగినా ఒదిగి ఉండడం అనే సామెతకు మానవ రూపమా అనిపించే వినయశీలత ఆయన సొత్తు. సహృదయత ఆయనకు సహజ అలంకారం. అభ్యర్థులకు ఉపయుక్తంగా ఉంటుందని ఆయన ఇంటర్వ్యూ మీ కోసం...

ప్ర : తెలుగు లిటరేచర్‌ని తీసుకోవడానికి అభ్యర్థికి కావలసిన ప్రాథమిక లక్షణాలు?

జ : తెలుగు భాషా సాహిత్యాలపై ఆసక్తి, నిశిత పరిశీలన, సాహిత్యాన్ని ఆస్వాదించి, ఆనందించే గుణం, సంయమనంతో కూడిన అభిప్రాయ వ్యక్తీకరణ, చదివిందాన్ని తన సొంత మాటల్లో వ్యక్తీకరించగలిగే నేర్పు, ఓర్పు.

ప్ర: పేపర్-1కి, పేపర్-2కి వ్యత్యాశం ఏమిటి? రెండింటికీ ఎలాంటి వ్యూహం అనుసరించాలి?

జ : పేపరు-1లో సమాధానాలు చాలా వరకూ నిర్దిష్ట నిర్మాణానికి లోబడి ఉంటాయి. పేపరు-2లో సమాధానాలు అభ్యర్థి అవగాహనా సామర్థ్యం, కావ్యపు లోతులను తట్టగలిగే సున్నిత రస హృదయం లాంటి అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. స్థూలంగా పేపరు-1 తెలుగు సాహిత్య నిర్మాణాల గురించి, పేపరు-2 తెలుగు సాహిత్యంలోని కొన్ని ఆణిముత్యాల్లాంటి పాఠ్యాంశాల గురించి ఉంటాయి. పేపరు-1కి ఉన్న సమాచారాన్ని సమయపాలనకు అనుగుణంగా సమాధానాలు ప్రాక్టీసు చేయటం, పేపరు-2కి పాఠ్యభాగ పఠనం సంయమన పూరిత విశ్లేషణాత్మక మననం అవసరం.

ప్ర: తెలుగు లిటరేచర్‌లో గరిష్ట మార్కులు పొందాలంటే విధానాలు ఏమిటి?

జ : తెలుగు సాహిత్యాన్ని ప్రేమించగలగాలి. ప్రతి పాఠ్యాంశాన్ని నిశిత విమర్శనా దృష్టితో చదువుతూ పుస్తకం లేకుండా మనసులో ఆ పాఠ్యాభాగ అంశాన్ని మననం చేసుకొనే స్థితికి రావాలి. మూల పాఠ్యాంశాన్ని చదివేటప్పుడు ఆయా కవి లేదా కవయిత్రి రాసిన కొన్ని కీలక పద సముదాయాల్ని గుర్తు పెట్టుకొని అభ్యర్థి సమాధానం తన మాటల్లో రాసేటప్పుడు మధ్యలో కవి మాటలను తన అభిప్రాయాలనే సమర్థించే విధంగా ఉటంకించాలి.

ఒక పాఠ్యభాగ అంశం నుండి ఆ కవి లేదా కవయిత్రి కవితా లక్షణాలపై స్పష్టమైన అవగాహన కలిగి ఉండాలి. ఉదాహరణకు "ఆది కవి నన్నయ రెండవ వాల్మీకి, తిక్కన రెండవ వ్యాసుడు" అనే వాక్యాన్ని విశదీకరించమని అడిగితే ఈ ఇరువురి కవితా లక్షణాల మధ్య, శైలుల మధ్య ఉన్న తేడాను అభ్యర్థి స్పష్టంగా అవగాహన చేసుకోవాలి. పేపరు-1లోని రెండవ భాగమంతా ప్రధాన కవుల కవయిత్రుల ప్రాథమిక కవితా లక్షణాలను అర్థం చేసుకొనేందుకు ఉద్దేశించినది. అభ్యర్థి ప్రిపరేషన్ సమయంలో ఈ భాగంపై పట్టు కలిగి ఉన్నట్లయితే పేపరు-2లోని ఆయా కవుల పాఠ్యాంశాలపై విమర్శనాత్మక సమాధానాలు రాసేటప్పుడు ఆ పరిజ్ఞానం ఉపయోగపడుతుంది.

క్రమం తప్పకుండా సంక్షిప్త ప్రశ్నలకు, వ్యాసరూప ప్రశ్నలకు, వ్యాఖ్యానాలకు, అడిగిన ప్రశ్నకు ఒకటికి, నాలుగుసార్లు చదివి అర్థం చేసుకొని సమాధానాలు రాయటం ప్రాక్టీసు చేస్తే, ఇది ఒక అలవాటుగా మారి, పరీక్షలలో ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సరైన సమాధానాలు రాయటం సులభతరం అవుతుంది.

ప్ర: ఏదో ఒక మెటీరియల్ చదివితే సరిపోతుందా? Reference పుస్తకాలు చదవాలా?

జ : ప్రారంభ దశలో గైడెన్స్ కోసం, ఏదైనా మెటీరియల్ చదివినా, తరవాత రిఫరెన్స్ పుస్తకాలు చదవటం వల్ల అభ్యర్థి అభిప్రాయాల్లో సాంద్రత పెరిగి, విశ్లేషణలోనూ, విమర్శనలోనూ, స్పష్టత, సమగ్రత, సంగ్రహత పుష్కలంగా ఉండే అవకాశం ఉంటుంది.

ప్ర: చదవాలంటే ఏ దృక్కోణం నుంచి చదవాలి? 2nd Paper లోని Textలు తప్పక చదవాలా?

జ : పేపర్-2లోని మూల పాఠ్యభాగాలని తప్పని Text సరిగా చదవాలి. అలా చదివినప్పుడే, అభ్యర్థి సమాధానాలు రాసేటప్పుడు ఆయా కవి / కవయిత్రి వాడిన కొన్ని ప్రముఖ వాక్యాలను, శబ్దాల సమాహారాల్ని అభ్యర్థి తన సమాధానాలలో ఉటంకించే సామర్థ్యం పెరుగుతుంది. Textలు చదివేటప్పుడు కవి అనుసరించిన శిల్పం, పద్య చంధస్సు, అందులో వాడబడ్డ అలంకారాలు, తెలుగు లేదా సంస్కృత పదాలు, ఆయా పాత్రలను వర్ణించటానికి కవి వాడిన విశేషణాలను, ఆయా పాత్రలను చిత్రించిన సందర్భాన్ని అవగాహన చేసుకొనే దృక్కోణంలో నుండి చదవాలి.

ప్ర: పద్యాలు కంఠస్థం చేయాలా? ప్రతి ప్రశ్నకు పద్యాలు తప్పక Quote చేయాలా? అలా చేయాలంటే ప్రశ్నకు కనీసం ఎన్ని Quote చేయాలి?

జ : కవి కవితా లక్షణాలను విశ్లేషించేటప్పుడు అభ్యర్థి తన విశ్లేషణకు మద్దతుగా కొన్ని పద్యాలను ఉటంకించాల్సి వస్తుంది. అలాంటి కొన్ని పద్యాలను కంఠస్తం చేయాలి. అలా ప్రతి ప్రశ్నకు నిర్ధారించిన సంఖ్యలలో పద్యాలను ఉటంకించాలనే (Quote) నియమం లేదు. అవసరాన్ని బట్టి సందర్భోచితంగా ఆ పద సమయాన్ని ఉటంకిస్తూ రాస్తే సమాధానం సహజంగా ఉంటుంది. కృత్రిమంగా అనిపించదు.

ప్ర: వ్యాఖ్యానాలను ఎలా అర్థం చేసుకోవాలి? వ్యాఖ్యానాలను ఎలా రాస్తే మంచి మార్కులు వస్తాయి?

జ : వ్యాఖ్యానం రాసేటప్పుడు అది ఏ దృక్కోణం నుంచి అడగబడిందో అని అభ్యర్థి పరిశీలించాలి. ఒకే పద్యాన్ని చారిత్రక విమర్శన దృష్టితో రాయమనచ్చు లేదా మనో వైజ్ఞానిక విమర్శన దృష్టితో రాయమనచ్చు. అడిగిన దృక్కోణం నుంచి వ్యాఖ్యానం రాయటానికి కావలసిన ప్రాథమిక సూత్రాల్ని అభ్యర్థి ముందే ఆకళింపు చేసుకొని ఉండాలి. మూల పాఠ్యాంశాల్ని (Text) చదవటం ద్వారా అడిగిన పద్యం యొక్క సందర్భాన్ని, విశేషాంశాలను, సంపూర్ణ అవగాహనతో రాయటం సాధ్యం అవుతుంది. తాత్పర్యం రాసేటప్పుడు కృతకంగా అనువదించకుండా ఇచ్చిన పద్యానికి, ఆ పద్య సందర్భాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని స్వతః సంపూర్ణమైన భావాన్ని రాస్తే అది అభ్యర్థి Textను క్షుణ్ణంగా చదివాడనే సంకేతాన్ని పంపుతుంది.

ప్ర: భాషా దోషాలు ఉంటే ప్రమాదమా? ఏ మేరకు ప్రమాదం? నివారణ చర్యలు ఏమిటి?

జ : భాషా దోషాలు ఈ స్థాయిలో క్షమార్హం కాదు. అభ్యర్థి తన చేతి వ్రాత, భాషా దోషాల వంటి విషయంలో తగిన జాగ్రత్త వహించకపోతే అది తన అశ్రద్ధకు సంకేతం. భాషా దోషాలను నివారించుకోవటానికి సమాధానాలు రాసి వాటిని నిపుణుల చేత పరిశీలింపచేస్తే పునరావృతమయ్యే భాషా దోషాలను కనిపెట్టి నివారించేందుకు వీలవుతుంది. అలాగే చేతిరాత అర్థం కాని విధంగా (Illegible) ఉండే వాళ్ళు అక్షరానికి, అక్షరానికి, అలాగే పదానికి, పదానికి, లైనుకు లైనుకు మధ్య దూరం పెంచటం ద్వారా తమ చేతి రాతను చదివేవారికి అర్థం అయ్యేలా చేయవచ్చు.

ప్ర: పేపర్-1లో మంచి మార్కులు పొందేందుకు ఏం చేయాలి?

జ : పేపర్-1లో మంచి మార్కులు పొందాలంటే సిలబస్‌లో పేర్కొన్న అంశాలపై లోతైన అవగాహన కలిగి ఉండాలి. ఇటీవలి కాలంలో ఒకే ప్రశ్నను వాక్య నిర్మాణం మార్చి అడగటం జరుగుతోంది. అభ్యర్థికి ఈ విషయంలో స్పష్టమైన అవగాహన ఉంటే సిలబస్‌లోని అంశంపై ఎటువంటి ప్రశ్నకైనా సమాధానం రాయవచ్చు. అయితే ఉదాహరణలను ఇచ్చేటప్పుడు తన సొంత ఉదాహరణలు ఇస్తే అభ్యర్థి అవగాహనకు అది సంకేతమవుతుంది. ప్రేపరు-1 పార్టు-ఎలో సమాధానాలు, ఒక నిర్దిష్టమైన నిర్మాణంలో (Structure) ఉంటాయి. అభ్యర్థి చేయవలసిందల్లా ఉన్న సమాచారాన్ని ఇచ్చిన అరగంటలో సమర్థవంతంగా రాయగలగడం. సమయ పాలన విషయంలో మొదటి నుంచి శ్రద్ధ లేకపోతే పరీక్షలో చెల్లించాల్సిన మూల్యం తీవ్రంగా ఉంటుంది. పేపరు-1 పార్టు-బి విషయంలో ఆయా కవుల కవయిత్రుల విశేష లక్షణాలపై దృష్టి సారించి ఒక్కొక్క కవికి / కవయిత్రికి కొన్ని ముఖ్యమైన పాయింట్లు వాటికి మద్దతుగా కొన్ని కావ్య పంక్తులు గుర్తుంచుకొని ఆ విధంగా రాయాలి. లిమిటెడ్‌గా చదవాలా extensiveగా చదవాలా అనేది అభ్యర్థి విజ్ఞత. More you work more you get.

ప్ర: కంఠస్థం చేయాలా? (పద్యాల్ని గురించి కాదు - ప్రశ్నల గురించి) చేయడం ఎంత వరకు కరక్టు?

జ : ప్రశ్నలకు సమాధానం కంఠస్థం చేయటం కొన్ని సమయాలలో అభ్యర్థిని ఇబ్బందులలోకి నెట్టవచ్చు. ప్రశ్న భిన్నంగా అడగబడితే అభ్యర్థి తాను కంఠస్థం చేసిన సమాధానం మూసలోంచి బయటపడటం కష్టమవుతుంది. అప్పటికప్పుడు అడిగిన ప్రశ్నకు అనుగుణంగా సమాధానం తయారు చేసుకోవటం కష్టం కావచ్చు.

ఐఎఎస్ పరీక్షకు కావల్సిందిది!

(ఐఎఎస్ ఆశావహుల కోసం నేను రచించిన "ఐఎఎస్ తెలుగు లిటరేచర్ పేపర్-2" పై జౌన్‌పూర్ (ఉత్తరప్రదేశ్)లో జాయింట్ మేజిస్ట్రేట్‌గా సేవలందిస్తున్న ఎ.వి.రాజమౌళి, ఐఎఎస్‌గారి సమీక్ష)

ఇటీవలి కాలంలో సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షలలో తెలుగు సాహిత్యం ఆప్షనల్‌గా తీసుకొనే అభ్యర్థుల సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది. మాతృభాష తెలుగు కావడం, పరీక్షకు అవసరమైన పాఠ్య సామగ్రి, బోధనా నిపుణులు సమృద్ధిగా అందుబాటులో ఉండడం, కష్టపడి ప్రణాళికాబద్ధంగా చదివిన అభ్యర్థులకు ఆశాజనక ఫలితాలు రావడం - ఈ పరిణామానికి ప్రధాన కారణాలు. తెలుగు సాహిత్యం పేపర్-2 సిలబస్‌పై ఇంతకు ముందు కొన్ని పుస్తకాలు వెలువడినా - అవి బోధనా నిపుణుల దృక్కోణం నుంచే రాయబడ్డాయే కాని అభ్యర్థులు ఎదుర్కొనే సమస్యల దృక్కోణం నుంచి రాయబడినట్లుగా అనిపించవు. సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షల అవసరాలను పూర్వ అభ్యర్థిగా స్వానుభవంతో తెలుసుకొన్న వారు, సివిల్స్ మెయిన్స్ పరీక్షలలో తెలుగు సాహిత్యంలో మంచి మార్కులు (392) సంపాదించినవారు, బోధనా నైపుణ్యాన్ని స్వతఃసిద్ధంగా కలిగి ఉన్న మిత్రులు శ్రీ ఆకెళ్ళ రాఘవేంద్రగారు. యు.పి.ఎస్.సి. అభ్యర్థులకు ఒకే పుస్తకంలో పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని పద్యాల వ్యాఖ్యానాలను, కొన్ని ముఖ్య ప్రశ్నలకు సమాధానాల్ని, వీటితోపాటు మరికొన్ని ప్రశ్నలను జోడించి సిలబస్‌లో ఉన్న ప్రతి పాఠ్యభాగ అంశానికీ సంతృప్తికరంగా న్యాయం చేస్తూ రాఘవేంద్రగారు రాసిన పుస్తకం ఇది.

ఏ పాఠ్యభాగ విషయాన్ని (Content) అయినా స్పష్టంగా అర్థం చేసుకోవాలంటే సంబంధిత పాఠ్యభాగం రచించబడ్డ దేశకాల పరిస్థితులను, ఆ రచయిత కవితా లక్షణాలను, ఆ రచయిత పాఠ్యభాగాన్ని రచించిన సందర్భాన్ని (Context) స్థూలంగా ఆకళింపు చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది. పాఠ్య భాగ సారాంశం అవగతమైన తర్వాత మూల పాఠ్య భాగాన్ని (Original Text) చదివితే అందులోని పద్యాల సారాంశాన్ని సందర్భోచితంగా అర్థం చేసుకోవచ్చు. ఈ విధంగా పరిశ్రమ చేస్తే పద్యాలకు వ్యాఖ్యానం రాయడం అభ్యర్థులకు సులభ సాధ్యం అవుతుంది. ప్రతి పాఠ్యభాగ ప్రారంభంలో రాఘవేంద్రగారు ఇచ్చిన సారాంశం, అలాగే ఎంచుకున్న పద్యాలకు ఇవ్వబడ్డ వ్యాఖ్యానాలు పరిశీలిస్తే పైన పేర్కొన్న అంశాల విషయంలో ఈ రచయిత పడ్డ శ్రమకు, స్వానుభవానికి అవి దర్పణంగా నిలుస్తాయి. ముఖ్యంగా వ్యాఖ్యానాలను రచయిత ఎంతో విపులంగా వివరించారు. అయితే వ్యాఖ్యానాల నిడివి విషయంలో అభ్యర్థులు సమయానుకూలంగా క్లుప్తీకరించుకోవాల్సి ఉంటుంది.

అభ్యర్థులు ఎదుర్కొనే మరో సవాలు వ్యాసరూప ప్రశ్నలకు రాసే జవాబు నిర్మాణం ఎలా ఉండాలి అన్నది. మన రాష్ట్రం నుంచి యు.పి.ఎస్.సి. పరీక్ష రాసే అభ్యర్థులు వ్యాసరూప ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాసి ప్రాక్టీసు చేసే విషయంలో చాలా అలసత్వం ప్రదర్శిస్తున్నారు. ఈ అలసత్వమే మెయిన్స్ పరీక్షలలో వీరు ఆశించిన రీతిలో రాణించలేకపోవడానికి కారణం. అభ్యర్థుల ప్రిపరేషన్‌లో ఉన్న ఈ లోటును పూడ్చడానికా అన్నట్లు ప్రతి పాఠ్య భాగానికి రచయిత పొందుపరచిన నమూనా సమాధానాలు ఎంతో సంగ్రహంగా ఉండి విషయ విశ్లేషణలోనూ, భావవ్యక్తీకరణలోనూ తమవైన శైలిలో ఉన్నాయి. విశేషమేమిటంటే ఎంతో సమగ్రమైన సమాధానాలు ఇచ్చే విధంగా ప్రశ్నలు రూపొందించి - వాటికి ఒక క్రమంలో సమాధానాలు ఇవ్వడం. ఈ సమాధానాలను చదివిన తరవాత ఎటువంటి ప్రశ్నకైనా సమాధానాన్ని రాయగలిగే ప్రాథమిక సమాచారం అభ్యర్థికి లభిస్తుంది. ఈ సమాచారానికి తోడుగా అభ్యర్థి తన సొంత విశ్లేషణను సందర్భానుసారంగా జోడిస్తే అడిగిన ప్రశ్నకు చక్కని సమాధానం తయారవుతుంది. ఈ పుస్తకంలో ఇచ్చిన నమూనా సమాధానాలను చదివి పాఠ్యాంశంలో ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానం రాయటం ప్రాక్టీస్ చేస్తే అభ్యర్థుల తయారీ మరింత పరిపుష్టమవుతుంది.

ఈ పుస్తకంలో అక్కడక్కడ రాఘవేంద్ర గారిలోని కవి బయటకు తొంగి చూశాడు. ప్రతి పాఠ్యాంశం ప్రారంభంలో ఆయా కవుల / కవయిత్రులపై రచయిత వ్యక్తం చేసిన / క్లుప్తపంక్తులు ఆ కవిని / కవయిత్రిని పాఠకుడికి పరిచయం చేయడమేగాక వారి రచనా జీవిత సారాన్ని పాఠకులకు అందించేదిగా ఉంది. ఈ పంక్తుల్ని అభ్యర్థులు పరీక్షలో సమాధానాలు రాసేటప్పుడు పరిచయ (Introduction) వాక్యాలుగానో, ముగింపు వాక్యాలుగానో వాడుకోవచ్చు. తిక్కన "తానే ఒకప్పుడు ధర్మజుడై, మరొకప్పుడు కృష్ణుడై, ఇంకొకప్పుడు వ్యాసుడై జీవిత భారతాన్ని నిర్వహించాడు" అని సంగ్రహించిన ఈ రచయిత - "వేరొకప్పుడు ద్రౌపదియై..." అని చేరిస్తే నిష్పాక్షికమై నిండుగా ఉండేది (పేజి: 66). శ్రీనాధుడి గురించి ప్రస్తావిస్తూ "శ్రీనాథుడు పురాణ ప్రబంధయుగాలకు సేతువు" (పేజి: 115) అని రాఘవేంద్రగారు అన్నారు. సత్యసౌందర్య సంగ్రహమీ వాక్యం. గురజాడ (ఆణిముత్యాలు) గురించి "కథకు పురుడు పోశాడు" అన్న వాక్యం నిజంగా ఆణిముత్యమే. ఇట్టి వాక్యాలు ఈ పుస్తకంలో కోకొల్లలు. సమాధాన పత్రాల్లో ఇలాంటి వాక్యాలు వ్యాసానికి ఒక్కటి ఉంటే చాలు. అయితే ఇవన్నీ రచయిత సొంత వాక్యాలా? కానక్కర్లేదు. తేనెటీగ పూలనుండి శ్రమకోర్చి తేనెను తయారు చేస్తుంది. మైనం తయారు చేస్తుంది. మనం గమనించని మరో మహోపకారం పరపరాగ సంపర్కం. తేనెటీగకు తేనె, పువ్వుకు పరాగ సంపర్కం లాభం. ఈ రచయిత ఆ తేనెటీగలా శ్రమించినవాడు.

యు.పి.ఎస్.సి. పరీక్షలకు కావలసింది అడిగిన ప్రశ్నకు అభ్యర్థి రాసే విశ్లేషణాత్మక సమాధానం ! పదడాంబికంతో కూడిన పద్యగద్య సంకలనం కాదు. యు.పి.ఎస్.సి. పరీక్షించేది నిశిత పరిశీలన, సంయమన పూర్వక సద్విమర్శ, స్వయం సమృద్ధమైన విశ్లేషణ. ఈ వాస్తవిక అవసరాలను దృష్టిలో పెట్టుకొని, తెలుగు సాహిత్యం పట్ల పూర్వ పరిచయం లేని అభ్యర్థులకు కూడా ఈ సబ్జెక్టును ఆప్షనల్‌గా ఎంపిక చేసుకొనే ప్రోత్సాహాన్ని అందించే విధంగా రాయడమే ఈ పుస్తకానికి ఉన్న (లభ్యమవుతున్న ఇతర పుస్తకాలతో పోలిస్తే) విలక్షణత. "శ్రద్ధావాన్ లభతే జ్ఞానం" - శ్రద్ధ గల అభ్యర్థుల కోసమే ఈ పుస్తకం. అభ్యర్థి దశలో తాను పడ్డ కష్టం ఇతర అభ్యర్థులు పడకూడదన్న సదుద్దేశంతో, కొన్ని నిర్ణీత ప్రమాణాలతో అధ్యాపకుడిగా శ్రీ ఆకెళ్ళ రాఘవేంద్ర గారు రాసిన ఈ పుస్తకం సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షలలో తెలుగు సాహిత్యం ఆప్షనల్‌గా ఎంచుకొన్న ప్రతి అభ్యర్థి తప్పకుండా చదవతగ్గది. ఈ సత్కార్యానికి సారథి శ్రీ ఆకెళ్ళ రాఘవేంద్రగారు. వారధి "విజేత కాంపిటీషన్స్" వారు. ఇద్దరూ అభినందనీయులు.

మీ భాషాసేవకుడు

ఎ.వి. రాజమౌళి.

ఐఎఎస్ - తెలుగు సాహిత్యం పేపర్-2 సిలబస్

భాగం - ఎ

1) నన్నయ - దుష్యంతుని చరిత్ర (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

2) తిక్కన - శ్రీకృష్ణరాయబారఘట్టం (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

3) శ్రీనాథుడు - గుణనిధి కథ (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

4) పింగళి సూరన - సుగాత్రీ శాలీనుల కథ (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

5) మొల్ల - రామాయణ అవతారిక - బాలకాండ (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

6) కుసుల పురుషోత్తమకవి - ఆంధ్ర నాయక శతకం (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

భాగం - బి

7) గురజాడ - ఆణిముత్యాలు

8) విశ్వనాథ - ఆంధ్ర ప్రశస్తి (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

9) దేవులపల్లి - కృష్ణపక్షం (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

10) శ్రీశ్రీ - మహాప్రస్థానం (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

11) జాషువా - గబ్బిలం (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

12) సినారె - కర్పూర వసంతరాయలు (వ్యాఖ్యానాలతో సహా)

13) కనుపర్తి వరలక్ష్మమ్మ - శారద లేఖలు

14) ఆత్రేయ - ఎన్జీవో

15) రావిశాస్త్రి - అల్పజీవి

Syllabus in english:

Paper II
This paper will require first hand reading of the prescribed texts and will be designed to test the candidate's critical ability, which will be in relation to the following approaches.
Aesthetic approach: Rasa, Dhwani, Vakroti and Auchitya-Formal and Structural-Imagery and Symbolism.
Sociological, Historical, Ideological, Psychological approaches.
Section A
Nannaya-Dushyanta Charitra (Adiparva 4th Canto verses 5-109)
Tikkana-Sri Krishna Rayabaramu (Udyoga parva -3rd Canto verses 1-144)
Srinatha-Guna Nidhi Katha (Kasi-khandam, 4th Canto, verses 76-133)
Pingali Surana-Sugatri Salinulakatha (Kalapurnodayamu 4 Canto verses, 60-142)
Molla-Ramayanamu (Balakanda including avatarika)
Kasula Purushothama Kavi-Andhra Nayaka Satakamu
Section B
Gurajada Appa Rao-Animutyalu (Short stories)
Viswanatha Satyanarayana-Andhra prasasti
Devulapalli Krishna Sastry-Krishnapaksham (excluding Urvasi and Pravasam)
Sri Sri-Maha prastanam.
Jashuva-Gabbilam (Part I)
C. Narayana Reddy-Karpuravasanta rayalu.
Kanuparti Varalakshmamma-Sarada lekhalu (Part I)
Atreya-N.G.O.
Racha konda Visswanatha Sastry-Alpajaeevi.

ఐ ఎ ఎస్ - తెలుగు సాహిత్యం పేపర్-1 సిలబస్

భాగం - ఎ

1) ద్రావిడ భాషల్లో తెలుగు స్థానం - ఆంధ్రం - తెనుగు - తెలుగు

2) మూలద్రావిడం నుంచి ప్రాచీనాంధ్రానికి, ప్రాచీన ఆంధ్రం నుంచి ఆధునిక ఆంధ్రానికి - వర్ణాలు, ధ్వనులు, వ్యాకరణం, వాక్యం లాంటి అంశాలలో వచ్చిన మార్పులు.

3) వాడుక భాషా పరిణామం

4) తెలుగు భాషపై ఇతర భాషల ప్రభావం

5) తెలుగుభాష ఆధునికీకరణలు ఎ) భాషా సాహిత్య ఉద్యమాలు బి) ప్రసార మాధ్యమాల పాత్ర సి) పరిభాషా పదాల పరికల్పన

6) మాండలికాలు - ప్రమాణభాష

7) వాక్యం - ప్రత్యక్ష పరోక్ష అనుకరణం - నామ్నీకరణ పద్ధతులు

8) అనువాదం - పద్ధతులు - సమస్యలు

భాగం-బి

1) ప్రాఙ్నన్నయ యుగం - మార్గ - దేశి భేదాలు

2) నన్నయ భారత రచనకు గల సామాజిక చారిత్రక నేపథ్యం

3) శివకవి యుగం - శతకం, ద్విపద, ఉదాహరణం, దండకం

4) తిక్కన - రచనలు - కవితా రీతులు

5) ఎర్రన - రచనలు - నాచన సోముడు - నవీన కవితా దృక్పథం

6) శ్రీనాథుడు - పోతన - రచనలు

7) భక్తి కవులు - అన్నమయ్య, రామదాసు, త్యాగయ్య

8) ప్రబంధయుగం

9) దక్షిణాంధ్ర సాహిత్యయుగం - చేమకూర వెంకటకవి - రఘునాథ నాయకుడు - కవయిత్రులు - వచనరచనలు,
యక్షగానం - పదకవిత

10) ఆధునిక యుగం - ప్రక్రియలు - నవల - నాటకం, కథానిక, కవిత్వ రచనలు

11) ఆధునిక యుగం - ఉద్యమాలు, ధోరణులు - భావకవిత్వోద్యమం, అభ్యుదయకవిత్వోద్యమం, దిగంబర కవిత్వోద్యమం, విప్లవ కవిత్వోద్యమం, స్త్రీవాద ధోరణి, దళితవాద ధోరణి

12) నవ్య సంప్రదాయవాదం, జాతీయ వాదం, సంఘ సంస్కరణవాదం

13) జానపద సాహిత్యం

syllabus in english:

Paper I
Section A: Language
Place of Telugu among Dravidian languages and its antiquity - Etymological history of Telugu, Tenugu and Andhra.
Major linguistic changes in phonological, morphological, grammatical and syntactical levels, from Proto-Dravidian to old Telugu and from old Telugu to Modern Telugu.
Evolution of spoken Telugu when compared to classical Telugu-Formal and functional view of Telugu language.
Influence of other languages and its impact on Telugu.
Modernization of Telugu language.
Linguistic and literary movements and their role in modernization of Telugu.
Role of media in modernization of Telugu (Newspapers, Radio, TV etc.)
Problems of terminology and mechanisms in coining new terms in Telugu in various discourses including scientific and technical.
Dialects of Telugu-Regional and social variations and problems of standardization.
Syntax-Major divisions of Telugu sentences-simple, complex and compound sentences-Noun and verb predications-Processes of nominalization and relativization-Direct and indirect reporting-conversion processes.
Translation-Problems of translation, cultural, social and idiomatic-Methods of translation-Approaches to translation-Literary and other kinds of translation-various uses of translation.
Section B: Literature
Literature in Pre-Nannaya Period-Marga and Desi poetry.
Nannaya Period-Historical and literary background of Andhra Mahabharata.
Saiva poets and their contribution-Dwipada, Sataka, Ragada, Udaharana.
Tikkana and his place in Telugu literature.
Errana and his literary works-Nachana Somana and his new approach to poetry.
Srinatha and Potana-Their woks and contribution.
Bhakti poets in Telugu literature-Tallapaka Annamayya, Ramadasu, Tyagayya.
Evolution of prabandhas-Kavya and prabandha.
Southern school of Telugu literature-Raghunatha Nayaka, Chemakura Vankatakavi and women poets-Literary forms like yakshagana, prose and padakavita.
Modern Telugu Literature and literary forms-Novel, Short Story, Drama, Playlet and poetic forms.
Literary Movements: Reformation, Nationalism, Neo-classicism, Romanticism and Progressive, Revolutionary movements.
Digambarakavulu, Feminist and Dalit Literature.
Main divisions of folk literature-Performing folk arts.